دکتر مصطفوی | Dr. Mostafavi

, ...ادامه مطلب

قبل از اینکه دیر شود بذر مرغوب بکارإِنَّما قَلبُ الحَدَثِ كَالارضِ الخاليَةِ ما اُلقىَ فيها مِن شَىْ ءٍ قَبِلَتهُدل نوجوان مانند زمين آماده است كه هر بذرى در آن افشانده شود، مى پذيرد.نامه 31 بخوانید, ...ادامه مطلب

نشست «توسعه و موانع فرهنگی آن از منظر قرآن کریم» امروز شنبه ۲۶ آذرماه از سوی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین کریم خانمحمدی، عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم برگزار شد.در ادامه گزیده سخنان وی را می‌خوانید؛ابتدا لازم است مفهوم توسعه جامعه در ادبیات علوم اجتماعی را تشریح کنم. در آیه ۹۶ سوره اعراف آمده است: «وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرىٰ آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَيْهِمْ بَرَكَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ وَلَٰكِنْ كَذَّبُوا فَأَخَذْنَاهُمْ بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ؛ و چنانچه مردم شهر و دیارها همه ایمان آورده و پرهیزکار می‌شدند همانا ما درهای برکاتی از آسمان و زمین را بر روی آنها می‌گشودیم و لیکن (چون آیات و پیغمبران ما را) تکذیب کردند ما هم آنان را سخت به کیفر کردار زشتشان رسانیدیم.». بر اساس این آیه اگر جامعه‌ای تقوا پیشه کند برکات آسمان و زمین بر آنها نازل می‌شود. اگر مفهوم برکات را در تفاسیر بررسی کنیم به نشانه‌هایی دست می‌یابیم که برکت، معادل توسعه همه‌جانبه یا پیشرفت است. بنده تفسیر المیزان اثر علامه طباطبایی، تفسیر نمونه از آیت‌الله مکارم شیرازی، تفسیر آیت‌الله صادقی تهرانی و سایر تفاسیر را که ملاحظه کردم ذیل مفهوم برکت، مواردی همانند فراوانی رزق، رشد اقتصادی، بهداشت محیط، امنیت، عدالت اجتماعی، بهداشت روانی و سایر مولفه‌ ذکر شده است که نشان می‌دهد منظور از برکات فقط رشد اقتصادی نیست بلکه سایر مولفه‌ها را هم در بر می‌گیرد.توسعه چگونه به وجود می‌آید؟از منظر قرآنی اگر بخواهیم به توسعه برسیم عامل اصلی، عامل فرهنگی است و مراد ما از عامل فرهنگی این است که ایمان و تقوا، انسان‌ها را به توسعه می‌رسانند. شهید صدر در کتاب «سنت‌های تاریخی در قر, ...ادامه مطلب

, ...ادامه مطلب

مقاله کاربرد اصل مثبت در علم اصول و فقه (علمی پژوهشی)کاربرد اصل مثبت در علم اصول و فقهدرجه علمی: نشریه علمیدرجه علمی در دسته‌بندی سابق وزارت علوم: علمی پژوهشینویسندگان: الهام معزی نجف آبادی سید ابوالقاسم نقیبیمنبع: فقه و اصول سال پنجاه و یکم زمستان 1398 شماره 119اصل مثبت در ادبیات اصولی به استصحابی اطلاق می شود که آثار شرعی بر مؤدای آن به واسطه لوازم عقلی و عادی و اتفاقی (مثبتات) مترتب شود. اصولیان متقدم بر شیخ انصاری، مثبتات استصحاب را حجت می دانستند؛ اما مشهور اصولیان متأخر از ایشان، قائل به عدم حجیت اصل مثبت شدند. مبتنیی بودن بی اعتباری برخی از مسائل اصولی بر عدم اعتبار اصل مثبت و تأثیر این مسائل در فتاوای فقها، نشان از کاربرد وسیع این مسأله دارد. عدم حجیت اصل تأخر حادث و استصحاب عدم ازلی، عدم جواز اموری همانند ترتیب آثار فرد بر استصحاب کلی، ترتیب آثار مقتضا بر استصحاب عدم مانع در قاعده مقتضی و مانع و إثبات موضوع حکم به شکل مقیَّد با استصحاب جزء موضوع، جملگی به عدم حجیت اصل مثبت مربوط است.دانلود بخوانید, ...ادامه مطلب

دکتر عباس اسماعیلی زاده - عضو هیئت علمی دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد1.تبیین ادله و مستندات «نظام واره معنایی» قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)نویسنده: حسین جدی حسن نقی زاده عباس اسماعیلی زادهمنبع: آموزه های قرآنی بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۳۵ 159 - 192۲. بازخوانی تفسیر راز افشا شده در آیه 3 تحریم با تأکید بر سیاق و روایات تفسیری اهل بیت (علیهم السلام)(مقاله علمی وزارت علوم)نویسنده: محمدرضا شاه سنایی عباس اسماعیلی زادهمنبع: سفینه سال هجدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۷۳ «ویژه پژوهش های قرآنی» ۱۶۸-۱۵۰۳. پیوند اسماء الهی در فواصل آیات، با مضامین و غرض سوره احزاب(مقاله پژوهشی حوزه)نویسنده: حجت الله حکم آبادی غلامرضا رییسیان عباس اسماعیلی زادهمنبع: پژوهش های قرآنی سال بیست و پنجم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۹۵) 127 - 149۴. بررسی فاعل بودن مضاف الیه در عبارت ﴿ذکر الله﴾ در آیه 28 سوره رعد و واکاوی نظرات مفسران و مترجمان پیرامون آن(مقاله علمی وزارت علوم)نویسنده: محمدرضا مزرعی فراهانی عباس اسماعیلی زاده مرتضی ایروانی نجفیمنبع: مطالعات ترجمه قرآن و حدیث دوره هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۴ 191-218۵. تحلیل حقیقت عرش و مراد از حاملان آن با تاکید بر آیه 71 سوره حاقه(مقاله علمی وزارت علوم)نویسنده: علی بیدسرخی عباس اسماعیلی زاده کاووس روحی برندق سهیلا پیروزفرمنبع: پژوهش های قرآنی سال بیست و چهارم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۹۱) 29 - 54۶. ابهام زدایی ازآیه 37 سوره احزاب باتکیه بر نقد سندی و محتوایی روایات(مقاله علمی وزارت علوم)نویسنده: حجت الله حکم آبادی غلامرضا رییسیان عباس اسماعیلی زادهمنبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال شانزدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۴۴)۷. واکاوی مراد از «الذکْر» در آیه , ...ادامه مطلب

الإمامُ الحسينُ عليه السلام: دَخَلتُ على رسول اللّه ِ صلى الله عليه و آله و عِندَهُ اُبَيُّ بنُ كَعبٍ، فقالَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله: مَرحَبا بكَ يا أبا عبدِ اللّه ِيا زَينَ السَّماواتِ و الأرضِ، فقالَ لَهُ اُبَيٌّ: و كيفَ يكونُ يا رسولَ اللّه ِ زَينَ السّماواتِ و الأرضِ أحَدٌ غَيرُكَ؟! فقالَ لَهُ: يا اُبيُّ، و الّذي بَعَثَني بالحَقِّ نَبيّا إنّ الحُسينَ بنَ عليٍّ في السَّماءِ أكبَرُ مِنهُ في الأرضِ؛ فإنَّهُ مَكتوبٌ عَن يَمينِ العَرشِ: مِصباح هادٍ و سَفينَةُ نَجاةٍ.امام حسين عليه السلام: بر رسول خدا صلى الله عليه و آله وارد شدم اُبىّ بن كعب هم آنجا بود. رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: خوش آمدى اى ابا عبد اللّه! اى زيور آسمان ها و زمين. اُبىّ به ايشان عرض كرد: اى رسول خدا! چگونه ممكن است كسى جز شما زيور آسمان ها و زمين باشد؟ پيامبر به او فرمود: اُبىّ، سوگند به آنكه مرا به حق به پيامبرى برانگيخت، حسين بن على در آسمان بزرگتر و با عظمت تر از زمين است؛ زيرا در سمت راست عرش نوشته شده است: او چراغ هدايت و كشتى نجات است. [كمال الدين: 265/11] بخوانید, ...ادامه مطلب

نشست علمی سیری در عاشورا نگاری از آغاز تا امروز دکتر سعید طاووسی مسرور عضوت هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی, ...ادامه مطلب

نشست علمی زیارت در الهیات تطبیقی (دکتر محمد لگنهاوزن) + نوشته شده در دوشنبه بیست و چهارم مرداد ۱۴۰۱ ساعت ۱:۴۷ ب.ظ توسط دکتر سید مهدی مصطفوی  |  بخوانید, ...ادامه مطلب

‌استقرا، از اصطلاحات منطقی بوده و به استدلال از طریق بررسی امور جزئی برای دست یابی به نتیجه کلّی است.بخش عمده مباحث منطق را حجت و استدلال به لحاظ صورت و هیات تشکیل می‌دهد. منطق‌دانان سه نوع حجت را برشمرده‌اند که همگی از ارزش علمی یکسانی برخوردار نیستند، برخی همانند قیاس در کانون توجه منطق‌دانان قرار دارد و برخی دیگر چنین نیست. استقراء از جمله حجت‌هایی است که نسبت به قیاس از درجه اعتبار کمتری برخوردار است، ولی با تکیه بر قیاس، ارزش و اعتبار پیدا می‌کند.استقرا از اقسام سه گانه حجت و استدلال و به معنای سیر حرکت ذهن از جزئی به کلی است. به بیان دیگر، دلیلی است که ذهن جزئیاتی را تحصیل می‌کند و از میان آن‌ها یک حکم عامی را استنباط می‌کند. مانند این که از بررسی نوع غذا خوردن حیوانات مختلف، حکم شود هر حیوانی در وقت جویدن غذا فک پایین خود را حرکت می‌دهد.[۱][۲]برخلاف قیاس که در آن یک حکم کلی از پیش صادر می‌شود و بر مصادیق خود تطبیق می‌کند، در استقرا این‌گونه است که از جزئی به کلی سیر می‌شود.توضیح آن که تمام زندگی عرفی ما بر اساس آمار و حساب احتمالات تنظیم می‌شود. کارخانه‌ای که لامپ تولید می‌کند، برای این‌که متوسط عمر آن را به دست‌آورد راهی جز این ندارد که تعدادی از آن‌ها را به عنوان نمونه مورد مطالعه قرار دهد و پس از مدتی این نتیجه برای تولید کننده حاصل شود که این نوع مهتابی می‌تواند فلان مقدار عمر بکند، حکم کلی صادر می‌کند که مهتابی‌های تولید شده توسط این کارخانه تا فلان مدت ضمانت می‌شود. صدور این حکم کلی بر اساس تفحص در جزئیاتی بوده که مورد آزمایش قرار گرفته است، اگر تولید کننده بخواهد تمام مهتابی‌ها را آزمایش کند دیگر به مرحله تولید نمی‌تواند گام نهد. در ابعاد مختلف زندگی عرفی و علوم, ...ادامه مطلب

كتاب الجيم اثر ابوعمرو شيبانى، اولین، معجم لغت در تاريخ عرب و تنها اثر برجاى مانده از مؤلف است. كتاب در سه مجلد توسط ابراهیم ابيارى، عبدالعليم طحاوى و عبدالكريم عزباوى تحقيق شده است.قصد ابوعمر از نوشتن اين كتاب تدوين واژگان ناآشنا و دور از ذهن بوده است و گفته‌اند وى پس از گردآورى اشعار قبايل، لغات دشوار آنها را در كتاب الجيم شرح و تفسير كرده است.ساختاركتاب از دو مقدمه و 28 باب به تعداد حروف زبان عربى تشكيل شده و مؤلف هر باب را به يكى از حروف الفبا اختصاص داده است. كلمات مذكور در درون هر باب از قاعده‌ى خاصى پيروى نمى‌كنند و در آنها ترتيب حروف دوم و سوم رعايت نشده است.گزارش محتواوجه تسميه‌ى كتاب به درستى روشن نيست. برخى گفته‌اند ابوعمرو كلمه‌ى «جيم» را «ديباج» معنى كرده و اين نام را بدين جهت براى كتاب خود برگزيده كه خواسته است آن را در نكويى و كمال به ديباج همانند كند. برخى نيز احتمال داده‌اند كه وى به تقليد از نضر بن شميل كه گويا نخستين كتاب الجيم از او بوده اساس كار را بر ترتيب حروف از حيث «جهر» و «همس» نهاده، و از اين ميان حروف جيم را كه از حروف «مجهوره‌ى شديده» است، سرآغاز كتاب خود قرار داده است. اگر اين احتمال صحيح باشد بايد كسانى پس از ابوعمرو ترتيب كتاب را دگرگون كرده، ضمايمى بر آن افزوده باشند. اما از سوى ديگر، نسخ قديمى اين اثر كه متعلق به اواخر سده سوم هجرى است ترتيب كنونى رعايت شده است.مؤلف تصريح مى‌كند كه همه كلمات موجود در الجيم را به صورت سماعى از عرب بيابانى برگرفته است. در واقع مى‌توان گفت نزدیکى ابوعمرو به زمان جاهليت كتاب او را از اين جهت ممتاز كرده است.در كتاب نقل قول‌هاى بسيار ديده مى‌شود به طورى كه صفحات الجيم مملو از «قال و انشد» مى‌باشد. استفاده از اشعار , ...ادامه مطلب

علم اصول از قواعدی بحث می کند که از نتیجه ی آنها دراستنباط حکم شرعی کمک می گیریم. این قواعد را در سه بخش اصول باید از آن بحث کرد، یکی بخش مباحث الفاظ می باشد ودیگری مباحث ملازمات عقلیه  وبخش دیگر مباحث اصول عملیه می باشد.در مباحث الفاظ بحث از این است که «الفاظ ظهور درچه معنایی دارند»؟ و «منشأ ظهور آنها چیست»؟ درفصل مطلق و مقید نیز علاوه بر اینکه از مصادیق مطلق ــ الفاظی که ظهور در اطلاق دارندــ سخن به میان می آید ،از «منشأ این ظهور» نیزبحث می شود. در مورد  منشأ ظهور الفاظ در اطلاق، برخی قائلند که به وضع است (به مشهور قدمای قبل از سلطان العلماء نسبت داده شده)؛ یعنی اطلاق و شیوع الفاظ مطلق از خود لفظ فهمیده می شود و برخی آن را ناشی از مقدمات حکمت می دانند که اولین فردی که به این قول قائل شده سلطان العلماء می باشد و بعد ازایشان نیز همه ی علما این را پذیرفته اند.ثمره این دو قول دراین است که باتوجه به قول اول استعمال لفظ درمقید مجاز می باشد ولی در قول دیگر حقیقت می باشد .و همچنین اگر شک کردیم که از لفظ مطلق، اطلاق اراده شده یا مقید، اگر قائل به وضع باشیم با قائده عرفی «ما یقوله یریده» اطلاق را اثبات می کنیم ولی اگر قول دوم را بپذیریم برای اثبات اطلاق از قائده «ما لا یقوله لا یریده» نیز کمک گرفته می شود، که این قاعده را از طریق مقدمات حکمت ثابت می کنیم.گروهی که قائل به وضع اند ماهیت الفاظ مطلق را  نسبت به شیوع به شرط شیء می دانند ولی بین  قائلین به مقدمات حکمت اختلاف است. برخی موضوع له آنها را ماهیت مهمله می دانند که محقق خویی در محاضرات به آن قائل شده اند. برخی دیگر موضوع له را ماهیت لابشرط مقسمی می دانند که منسوب به سلطان العلماء است. بعضی ماهیت مهمل, ...ادامه مطلب

رزومه علمی پژوهشی دکتر علیرضا آزاد۱. کیفیت انتقال استعاره های آیات حجاب در ترجمه های فارسی بر اساس الگوی ترجمه نیومارک(مقاله علمی وزارت علوم)نویسنده: علیرضا آزاد، سمیه جعفری ملک آبادیمنبع: مطالعات ترجمه قرآن و حدیث دوره ۸ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۶ ۲۸۷-۲۵۶۲. آمیزه های استعاری و استعاره های زنجیری(مقاله پژوهشی حوزه)نویسنده: سکینه نویدی باغی، علی ایزانلو، علیرضا قائمی نیا، علیرضا آزادمنبع: ذهن زمستان ۱۴۰۰ شماره ۸۸ 95 - 124۳. تحلیل گفتمان موضوعی نهج البلاغه در باب معرفت شناسی عدالت(مقاله علمی وزارت علوم)نویسنده: ابوالفضل مزینانی، علی علیزاده، علیرضا آزادمنبع: زبان شناسی و گویش های خراسان سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲۳ 203 - 225۴. عوامل گسترش هژمونی شیعه در عصر صفویه(مقاله پژوهشی حوزه)نویسنده: طاهره رحیم پور ازغدی علیرضا آزادمنبع: تاریخ اسلام سال بیستم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۷۸) 225 - 258۵. دین در هرمنوتیک فلسفی(مقاله علمی وزارت علوم)نویسنده: علیرضا آزادمنبع: الهیات تطبیقی سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۲ 121 - 132۶. تحلیل گفتمان موضوعی: تلفیقی از رویکرد گفتمانی تاریخی و تفسیر موضوعی قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)نویسنده: ابوالفضل مزینانی علی علیزاده علیرضا آزادمنبع: جستارهای زبانی دوره نهم مرداد و شهریور ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۴۵) 1-33۷. بررسی روابط معنایی واژگانی واژه های بسیط معاصر عربی در فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)نویسنده: علی جوشنی علی ایزانلو علیرضا آزادمنبع: مطالعات تطبیقی فارسی و عربی سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۵ 27-54۸. تفکر سیستمی حکمت متعالیه در شناخت محیط زیست (مطالعه ی موردی: زمین)(مقاله پژوهشی حوزه)نویسنده: علی مسروری علیرضا نجف زاده ترب, ...ادامه مطلب

تمایز تفسیر بنت الشّاطی با سایر تفاسیر (التفسير البياني للقران الكريم)پیروی از روش امین خولی، بنت الشّاطی را یکی از چهار یا پنج قرآن پژوهِ مبرِّز در مکتب ادبی در تفسیر گردانده است، اما او با دیگر شاگردان امین خولی چون شُکری محمد عَیّاد و محمد احمد خَلَف اللّه که همین روش را در مباحث مختلف تفسیر قرآن به کار گرفته اند تفاوت‌هایی دارد. بنت الشّاطی در نوشته‌های تفسیری خود محتوای هر آیه را به گونه موضوعی و با دقت در همه آیات مشابه آن و نیز با توجه به سبک‌های ادبی، در قرآن بررسی می‌کند، ترتیب نزول آیات مشابه را در نظر می‌گیرد، به جستجوی قرائن و شواهدِ همراهِ آیات می‌پردازد، به تأویل‌های خلاف ظاهر و اسرائیلیّات توجه نمی‌کند، اکتشافات علمی و اقوالِ نحویان، بلاغیان و مفسّران را بر الفاظ و آیات قرآن تحمیل نمی‌کند و می‌کوشد که معنای اصلی هر واژه را با نظرداشتِ دیگر کاربردهای قرآنی بیابد و تنها یک معنا، و نه وجوه و احتمالات متعدّد، در تفسیر آیات عرضه کند وی با تکیه بر این روش، چند سوره از جزء آخر قرآن را در التفسیر البیانی للقرآن الکریم، که در دو مجلد در سال‌های ۱۳۴۱ـ۱۳۴۷ ش/ ۱۹۶۲ـ ۱۹۶۸ به چاپ رسیده است، تفسیر می‌کند، اما در برخی از دیگر کتاب‌هایش از این روش کمتر بهره می‌گیرد.لیست سوره های تفسیر شده در التفسیر البیانی للقرآن الکریم بخوانید, ...ادامه مطلب

تفسیر آیه 69 سوره حج - اللَّهُ يَحْكُمُ بَيْنَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِيمَا كُنْتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ - جواب استخارهخدا در روز قیامت میان شما در آنچه (با من) خلاف و نزاع می‌کردید حکم خواهد فرمود.برگزیده تفسیر نمونه«و خداوند روز قیامت در میان شما در آنچه اختلاف داشتید داوری می‌کند» (اللَّهُ, ...ادامه مطلب