دکتر مصطفوی | Dr. Mostafavi

تفسير القرآن الكريم (سید عبدالله شبر قرن13ق)تفسير القرآن الكريم (شبّر)، اثر سيد عبدالله شبّر (1242ق)، با تحقيق دكتر حامد حفى داود، يكى از تفسيرهاى ارزشمند معروف و مختصر قرآن، به زبان عربى مى‌باشد كه به نام مؤلف آن، معروف شده است.كتاب با مقدمه محقق آغاز و مباحث، دربردارنده تفسير تمام سور قرآن كريم بوده كه به ترتيب از سوره «حمد» آغاز و تا سوره «ناس» ادامه يافته است.گزارش محتوادر مقدمه محقق، ضمن ارائه زندگى‌نامه مرحوم شبر، به مطالب زير پرداخته شده است: اعجاز قرآن از جهات مختلف، جمع قرآن در مصحف واحد، قرائات مختلف، تفسير قرآن [۱]از جمله ويژگى‌هاى بارز اين تفسير، بحث‌هاى ادبى آن مى‌باشد. نكات ادبى قابل اشاره در اين تفسير گران‌بها، عبارتند از:لغت:الف) «أ لم تر إلى الملأ...»(بقره / 246)؛ نویسنده، كلمه «الملأ» را به «جماعة الأشراف (اشرافيان)» معنى كرده است.ب) «إن شرّ الدواب...»(انفال / 55)؛ وى در ذيل كلمه «الدواب» چنين نگاشته است: «ما دبّ على الأرض»؛ يعنى آنچه (هر جاندارى) كه بر روى زمين بجنبد و حركت كند.ج) «و ما ذلك على الله بعزيز»(ابراهیم / 20، فاطر / 17)؛ نيز كلمه «عزيز» را در اين آيه، به معناى «صعب» (سخت و دشوار) گرفته است [۲]صرف:الف) «و المطلقات يتربصن بأنفسهنّ ثلاثة قروء»(بقره / 228)؛ كلمه «قروء» بر اساس مفاد آيه كه بيانگر طهر و پاکى (از عادات ماهانه) است، مى‌بايست «أقراء» باشد؛ زيرا آيه مبيّن جمع قله مى‌باشد كه در زبان عربى، بر سه تا ده اطلاق شده است. وزن‌هاى اين جمع، چهار وزن است كه هيچ‌كدام بر وزن «فعول» نيست. مرحوم شبر در توجيه صرفى اين كلمه گفته است: «آوردن كلمه «قروء» كه بيانگر كثرت است و حال‌آنكه جمع در آيه، جمع قلت مى‌باشد و صيغه‌اش مى‌بايست «أقراء» (بر وزن أفعال) مى‌بو, ...ادامه مطلب

علامه سید عبداللّه شُبّر در مصابیح الأنوار درباره حدیث «لا جَبْرَ وَ لا تَفْوِیضَ، بَلْ اَمْرٌ بَيْنَ الْاَمْرَینِ» به تفصیل توضیح داده است. وی به نقل از علامه مجلسی می گوید:افعال بندگان بر حسب احتمال عقلی، از چند صورت خارج نیست:یک ـ افعال با قدرت و اراده خداوند روی می دهند و بنده هیچ نقشی و قدرتی در افعال خود ندارد.دو ـ افعال با قدرت و اراده بنده رخ می دهد و خداوند هیچ نقش بلا واسطه ای در افعال بندگان ندارد.سه ـ روی دادن افعال به مجموع قدرت بندگان و خداوند وابسته باشد که خود، سه فرض دارد:اول ـ مؤثرْ قدرت خداوند است که به واسطه قدرت بنده، افعال را انجام می دهد.دوم ـ مؤثرْ قدرت بندگان است که به واسطه قدرت خداوند افعال را به جای می آورند.سوم ـ هر دو مؤثر باشند، بدون اینکه یکی را به مؤثریت و دیگری را به وساطت، مقید کنیم.علامه شبّر، استدلال های هر دو گروه جبریه و قدریه و نیز معتزله را مطرح ساخته و مورد نقد و ایراد قرار می دهد. سپس به توضیح «امر بین امرین» می پردازد و برای آن ده معنا و توجیه از بزرگانی همچون: شیخ مفید، فاضل استرآبادی، محقق کاشانی (فیض) و علامه مجلسی می آورد و سرانجام معنای دهم را که علامه مجلسی بیان فرموده اند، به دلیل مطابق بودن با احادیثی از امام باقر ع و امام صادق ع بر می گزیند. بر اساس تفسیر علامه مجلسی، مراد از «امر بین الأمرین» آن است که هدایت ها و توفیقات خداوند در افعال و کارهای نیک بندگان مؤثر است، ولی نه تا آن حد که شخص بر انجام آن مجبور گردد؛ بلکه ترک آن فعل نیک نیز برای بنده ممکن است. از سوی دیگر، خذلان و غضب خداوند نیز در ترک طاعت ها و انجام گناهان مؤثر است، ولی نه تا بدان حد که شخص قادر بر فعل و ترک نباشد، بلکه در هر حال، می تواند انجام یا , ...ادامه مطلب