دکتر مصطفوی | Dr. Mostafavi

بسم الله الرحمن الرحیمنکات تفسیری کوتاه آیه 25 سوره مبارکه نساءقَالَ رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِيموسی عرضه داشت: پروردگارا، شرح صدرم عطا فرما (که از جفا و آزار مردم تنگدل نشوم).نکته هاهمين كه حضرت موسى عليه السلام به رسالت الهى مأمور گرديد، چهار خواسته را از خداوند طلب نمود:سعه‌ى صدر. «رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي» شرايط آماده. «وَ يَسِّرْ لِي أَمْرِي»بيان روان. «وَ احْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسانِي» داشتن وزير. «وَ اجْعَلْ لِي وَزِيراً»چون حضرت موسى عليه السلام به مسائل متعدّد عبادى، سياسى، انقلابى، اجتماعى، اخلاقى، فردى و جمعى مأمور شده بود و طبعاً پرداختن و توجّه لازم به هر كدام، انسان را از ساير امور غافل مى‌سازد، لذا سعه‌صدر در رسيدن به همه‌ى اين موارد كاملًا ضرورت دارد.سعه‌ى صدر، هم براى خود انسان لازم است، هم براى انجام مسئوليّت وكلمه‌ «لِي» رمز آن است كه دريافت وحى، نياز به ظرفيت بزرگ دارد. چنانكه در سوره انشراح در مورد پيامبر صلى الله عليه و آله آمده است: أَ لَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ‌ ... إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْراً ويژگى هاى قلب مؤمن و كافر قلب مؤمن و كافر هريك جايگاه امرى است، از جمله:قلب مؤمن - قلب كافر:حيات. «أَ وَ مَنْ كانَ مَيْتاً فَأَحْيَيْناهُ» مرض. «فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضشفا. «وَ يَشْفِ صُدُورَ قَوْمٍ مُؤْمِنِينَ» قساوت. «جَعَلْنا قُلُوبَهُمْ قاسِيَةً»طهارت. «امْتَحَنَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ»عدم پذيرش. «أَزاغَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ» سعه صدر. رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي مُهرخوردن. طَبَعَ اللَّهُ عَلى‌ قُلُوبِهِمْ, ...ادامه مطلب

الَّذِينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِيثَاقِهِ وَيَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَيُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ أُولَئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ.همانانى كه پيمان خدا را پس از بستن آن مى‌شكنند؛ و آنچه را خداوند به پيوستنش امر فرموده مى‌گسلند؛ و در زمين به فساد مى‌پردازند؛ آنانند كه زيانكارانند.—those who break the covenant made with Allah after having pledged it solemnly, and sever what Allah has commanded to be joined, and cause corruption on the earth—it is they who are the losersينقضون: نقض به معنى شكستن است خواه ظاهرى باشد مثل «نقض العظم» يعنى استخوان را شكست و خواه معنوى، مثل شكستن پيمان، در بيشتر آيات شريفه معناى دوم مراد است «ينقضون» مى شكنند.عهد: اين كلمه در اصل به معنى نگهدارى و مراعات پى در پى است. پيمان را از آن عهد گويند كه لازم المراعات است. به معنى امر و توصيه نيز آمده است كه مراعاتش لازم مى باشد.ميثاق: ثقه و وثوق به معنى اعتماد است. ميثاق گاهى اسم آمده به معنى پيمان محكم و گاهى مصدر، به معنى محكم كردن، در آيه فوق معناى مصدرى مراد است.يوصل: وصول: رسيدن و متصل شدن، وصل به معنى متصل كردن و جمع كردن مى باشدزیانکاران واقعی! از آنجا که در آیه قبل، سخن از اضلال فاسقان بود در این آیه با ذکر سه صفت فاسقان را معرفی می‌کند: 1- «فاسقان کسانی هستند که پیمان خدا را پس از آنکه محکم ساختند می‌شکنند» (الَّذِینَ یَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِیثاقِهِ). انسانها در واقع پیمانهای مختلفی با خدا بسته‌اند، پیمان توحید و خداشناسی، پیمان عدم تبعیت از شیطان و هوای نفس، فاسقان همه این پیمانها را شکسته، و از خواسته‌های دل و شیطان پیروی می‌کنند.این پیمان کجا, ...ادامه مطلب

عاشق فقط به دیده ی گریان دلش خوش استهجران زده به حال پریشان دلش خوش استعشق است هرچه را بپسندی برای مندلداده ات به غربت و هجران دلش خوش است"گفتی بسوز در غم من... ای به روی چشم"دلسوخته به لذت درمان دلش خوش استبا فقر محض آمدنم عیب و نقص نیستوقتی که مور هم به سلیمان دلش خوش استمحتاج یک نگاه کریمانه ی تو امقحطی زده به قطره ی باران دلش خوش استدر پشت در نشستن من بی دلیل نیستسائل فقط به لطف کریمان دلش خوش استبا دست مهربان خودت لقمه ای بگیرخیلی گدا به لقمه ای از نان دلش خوش استاینجا بساط شاه و گدا فرق می کنداینجا خود کریم به مهمان دلش خوش استگیرم که خشک هم بشود چشم نوکرتبر ابر رحمت تو کماکان دلش خوش استمی گفت عاشقی که زیارت نرفته بود:تنها به لطف شاه خراسان، دلش خوش استوقتی دلت گرفت فقط فابک للحسیننوکر به روضۀ شَهِ عطشان، دلش خوش استای شهریارِ نیزه‌نشین، آیه ای بخواندردانه ات به آیه ی قرآن دلش خوش استعلی سپهری بخوانید, ...ادامه مطلب

مَنْ كَانَ يَظُنُّ أَنْ لَنْ يَنْصُرَهُ اللَّهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ فَلْيَمْدُدْ بِسَبَبٍ إِلَى السَّمَاءِ ثُمَّ لْيَقْطَعْ فَلْيَنْظُرْ هَلْ يُذْهِبَنَّ كَيْدُهُ مَا يَغِيظُآن کس که پندارد خدا هرگز او را (یعنی رسولش را) در دنیا و آخرت یاری نخواهد کرد (و اینک نصرت‌های الهی را در حق او می‌بیند) پس طنابی به سقف بندد و خود را از آن بیاویزد تا خفه شود، آن گاه بنگرد که آیا این حیله و کید او خشمش را از بین می‌برد؟کسی که همواره گمان می کند که خدا هرگز پیامبرش را در دنیا و آخرت یاری نخواهد داد [و اکنون یاری خدا را می بیند و به این خاطر ناامید و خشمگین است] باید طنابی از سقف [خانه اش] بیاویزد، سپس خود را حلق آویز کند، پس ببیند آیا حیله و نیرنگش آنچه را سبب خشم او شده است از بین می برد؟!هر كه مى‌پندارد كه خدا [پيامبرش‌] را در دنيا و آخرت هرگز يارى نخواهد كرد [بگو] تا طنابى به سوى سقف كشد [و خود را حلق‌آويز كند] سپس [آن را] بِبُرَد. آنگاه بنگرد كه آيا نيرنگش چيزى را كه مايه خشم او شده از ميان خواهد برد؟كسى كه مى‌پندارد كه خدا در دنيا و آخرت ياريش نخواهد كرد، خويشتن را با ريسمانى از سقف بياويزد تا خود را خفه كند و بنگرد كه آيا اين حيله خشمش را از ميان خواهد برد.هر کس گمان می‌کند که خدا پیامبرش را در دنیا و آخرت یاری نخواهد کرد (و از این نظر عصبانی است، هر کاری از دستش ساخته است بکند)، ریسمانی به سقف خانه خود بیاویزد، و خود را حلق آویز و نفس خود را قطع کند (و تا لبه پرتگاه مرگ پیش رود)؛ ببیند آیا این کار خشم او را فرو می‌نشاند؟!QaraiWhoever thinks that Allah will not help him in this world and the Hereafter, let him stretch a rope to the ceiling and hang himself, and see if his ar, ...ادامه مطلب

جلسه تفسیر روایی قرآن، از سوی آیت‌ الله علی‌ اکبر سیفی مازندرانی، از اساتید درس خارج حوزه علمیه قم، امروز ۲۷ اسفندماه در مدرسه فیضیه برگزار شد. در این جلسه آیه ۵۱ سوره بقره مورد بررسی قرار گرفت. خداوند در این آیه می‌فرماید: «وَإِذْ وَاعَدْنَا مُوسَى أَرْبَعِينَ لَيْلَةً ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِهِ وَأَنْتُمْ ظَالِمُونَ؛ و آنگاه كه با موسى چهل شب قرار گذاشتيم آنگاه در غياب وى شما گوساله را [به پرستش] گرفتيد در حالى كه ستمكار بوديد».در ادامه گزیده مباحث این جلسه را می‌خوانید:در آیه شریفه «وَإِذْ وَاعَدْنَا مُوسَى ...» خود لفظ «واعدنا» محل اختلاف است. جماعتی گفتند «وعدنا» درست است ولی اکثر گفتند «واعدنا» است. شیخ طوسی می‌گوید: «فالوعد، و العدة، و الموعد و الميعاد، نظائر. و الوعد ‌في‌ الخير و الوعيد ‌في‌ الشر يقال‌ وعده‌: وعدا. و أوعده‌: ايعاداً. و واعده‌: مواعدة» یعنی همه اینها به یک معناست. ازهری از قتاده نقل می‌کند: «قرأ أبو عمرو وعدنا بغير ألف، و قرأ ابن كثير و نافع و ابن عامر و عاصم و حمزة و الكسائيّ: واعَدْنا بالألف» پس قرائت مشهور واعدنا است. بعد ازهری می‌گوید: «وقال أبو مُعَاذ النحويّ: واعدت زيداً إذا وعدك و وعدته، و وعدت زيداً إذا كان الوعد منك خاصّة».شیخ طوسی در ادامه نقل می‌کند: «و موسي‌ اسم‌ مركب‌ ‌من‌ اسمين‌ بالقبطية «فمو» ‌هو‌ الماء و «سي‌» شجر. و سمي‌ ‌به‌، لأن‌ التابوت‌ ‌ألذي‌ ‌کان‌ ‌فيه‌ موسي‌ وجد عند الماء، و الشجر وجدنه‌ جواري‌ آسية امرأة فرعون‌ و ‌قد‌ خرجن‌ ليغتسلن‌، فسمي‌ بالمكان‌ ‌ألذي‌ وجد ‌فيه‌ و ‌هو‌ موسي‌ ‌بن‌ عمران‌ ‌بن‌ يصهر ‌بن‌ فاهث‌ ‌بن‌ لاوي‌ ‌بن‌ يعقوب‌ إسرائيل‌ اللّه‌» یعنی کلمه موسی از دو کلمه مو و سی ترکیب یافته است. مو به معنای , ...ادامه مطلب

تفسیر آیه 119 سوره اعراف (فَغُلِبُوا هُنَالِكَ وَانْقَلَبُوا صَاغِرِينَ)تفسیر اطیب البیان‌پس‌ مغلوب‌ شدند فرعونیان‌ و ‌از‌ ‌آن‌ عظمتی‌ ‌که‌ ‌در‌ انظار مردم‌ داشتند افتادند و ‌از‌ ‌آن‌ بزرگی‌ بیرون‌ رفتند و کوچک‌ شدند.فَغُلِبُوا مغلوبیت‌ بمعنی‌ اینکه‌ دیگر ‌پس‌ ‌از‌ ‌اینکه‌ واقعه‌ نتوانستند عرض‌ اندام‌ کنند ‌در‌ مقابل‌ موسی‌ و حضرت‌ موسی‌ ‌در‌ نظر مردم‌ بزرگ‌ شد و عظمت‌ پیدا کرد هنالک‌ ‌در‌ ‌اینکه‌ موقع‌ زیرا ‌در‌ اول‌ دفعه‌ فرعون‌ و خواص‌ ‌او‌ مشاهده‌ کرده‌ بودند و عموم‌ مردم‌ اطلاع‌ نداشتند و بهمان‌ عقیده‌ ‌که‌ بفرعون‌ داشتند باقی‌ بودند و ‌در‌ ‌اینکه‌ موقع‌ ‌آن‌ عقیده‌ سلب‌ شد.وَ انقَلَبُوا انقلاب‌ وارونه‌ شدن‌ ‌است‌ وَ إِن‌ أَصابَته‌ُ فِتنَةٌ انقَلَب‌َ عَلی‌ وَجهِه‌ِ (حج‌: 11) صاغرین‌ صغر بمعنی‌ کوچکی‌ ‌است‌ مقابل‌ کبر ‌که‌ بمعنی‌ بزرگی‌ ‌است‌ ‌یعنی‌ ‌در‌ نظر مردم‌ کوچک‌ شدند ‌با‌ اینکه‌ قبلا بزرگ‌ بودند و ‌اینکه‌ معنای‌ انقلاب‌ ‌است‌ مسئله -‌ یکی‌ ‌از‌ مطهرات‌ ‌در‌ شریعت‌ اسلام‌ انقلاب‌ ‌است‌ ‌که‌ خمر برگردد و خل‌ّ شود و ‌اینکه‌ ‌غیر‌ ‌از‌ استحاله‌ ‌است‌ زیرا ‌در‌ استحاله‌ صورت‌ نوعیه‌ تغییر میکند و ‌لو‌ حقیقة جنسیة باقی‌ ‌باشد‌ مثل‌ سگ‌ ‌در‌ نمکزار نمک‌ شود جنس‌ ‌او‌ تغییر نکرده‌ جسم‌ ‌است‌ ولی‌ نوع‌ ‌آن‌ تغییر کرده‌ کلب‌ ‌با‌ نمک‌ دو نوع‌ هستند، اما انقلاب‌ صورت‌ نوعیه‌ باقیست‌ صفت‌ صنفیه‌ ‌او‌ ‌که‌ صفت‌ خمریت‌ ‌او‌ ‌است‌ تغییر کرده‌، ‌در‌ اینجا فرعون‌ و اتباعش‌ ‌از‌ نوع‌ آدمیت‌ و بشریت‌ خارج‌ نشدند صفت‌ کبریت‌ و عظمت‌ ‌آنها‌ مبدل‌ شد بصفت‌ حقارت‌ و کوچکی‌. بخوانید, ...ادامه مطلب

تفسیر آیه 14 سوره حدید يُنَادُونَهُمْ أَلَمْ نَكُنْ مَعَكُمْ قَالُوا بَلَى وَلَكِنَّكُمْ فَتَنْتُمْ أَنْفُسَكُمْ وَتَرَبَّصْتُمْ وَارْتَبْتُمْ وَغَرَّتْكُمُ الْأَمَانِيُّ حَتَّى جَاءَ أَمْرُ اللَّهِ وَغَرَّكُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ[دو رويان،] آنان را ندا درمى‌دهند: «آيا ما با شما نبوديم؟» مى‌گويند: «چرا، ولى شما خودتان را در بلا افكنديد و امروز و فردا كرديد و ترديد آورديد و آرزوها شما را غرّه كرد تا فرمان خدا آمد و [شيطان] مغروركننده، شما را در باره خدا بفريفت.معانی کلمات آیهتربصتم: تربص: انتظار.امانى: امنية: آرزوى كاذب، جمع آن امانى است آن به معنى دروغ نيز آيد، در آرزوي حق نيز به كار رود، نظير وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِكَ مِنْ رَسُولٍ وَ لا نَبِيٍّ إِلَّا إِذا تَمَنَّى أَلْقَى الشَّيْطانُ فِي أُمْنِيَّتِهِ ... حج/ 52.غرور: فريب دهنده. مانند: مال، جاه، شهوت و شيطان.______________ اما این دیوار چنان نیست که مانع عبور صدا باشد، لذا در این آیه می‌افزاید: «آنها را صدا می‌زنند: مگر ما با شما نبودیم»؟! (یُنادُونَهُمْ أَ لَمْ نَکُنْ مَعَکُمْ).هم در دنیا با شما در یک جامعه می‌زیستیم، و هم در اینجا در کنار شما بودیم چه شد که ناگهان از ما جدا شدید، و به روح و رحمت الهی رفتید، آنها در پاسخ «می‌گویند: آری!» با هم بودیم (قالُوا بَلی).در همه جا با هم بودیم، در کوچه و بازار، در سفر و حضر، گاه همسایه هم بودیم، و یا حتی گاه در یک خانه زندگی می‌کردیم، ولی از نظر مکتب و عقیده و عمل فرسنگها با هم فاصله داشتیم، شما خط خود را از ما جدا کرده بودید، و در اصول و فروع از حق بیگانه بودید.سپس می‌افزایند: شما گرفتار خطاهای بزرگی بودید از جمله:1- «شما خود را (به واسطه پیمودن طریق کفر) به هلاکت افکندید» , ...ادامه مطلب

نتیجه استخاره سوره ص آیه 27وَمَا خَلَقْنَا السَّمَاءَ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا بَاطِلًا ذَلِكَ ظَنُّ الَّذِينَ كَفَرُوا فَوَيْلٌ لِلَّذِينَ كَفَرُوا مِنَ النَّارِسپس به دنبال بحث از سرگذشت داود و خلافت الهی او در زمین، سخن از هدفدار بودن جهان هستی به میان می‌آورد تا جهت حکومت بر زمین که جزئی از آن است مشخص گردد، می‌فرماید: «و ما آسمان و زمین و آنچه را در میان این دو است بیهوده نیافریدیم، این گمان کافران است، وای بر کافران از آتش» دوزخ! (وَ ما خَلَقْنَا السَّماءَ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَیْنَهُما باطِلًا ذلِکَ ظَنُّ الَّذِینَ کَفَرُوا فَوَیْلٌ لِلَّذِینَ کَفَرُوا مِنَ النَّارِ).مسأله مهمی که تمام حقوق از آن سر چشمه می‌گیرد هدفدار بودن خلقت است، هنگامی که در جهان بینی خود این مطلب را پذیرفتیم که این عالم وسیع از ناحیه خداوند بزرگ بیهوده آفریده نشده، بلافاصله به دنبال هدف آن می‌رویم، هدفی که در کلمه‌های کوتاه و پر محتوای «تکامل» و «تعلیم» و «تربیت» خلاصه می‌شود، و از آنجا نتیجه می‌گیریم که حکومتها نیز باید در همین خط گام بردارند، پایه‌های تعلیم و تربیت را محکم کنند و مایه تکامل معنوی انسان ها شوند.نتیجه استخاره: انجام ندهنتیجه کلی: بد است خطر مالی و آبرویی دارد حتما ترک شود.نتیجه ازدواج: به‌هیچ‌وجه مورد مناسبی نیست و در صورت انجام به‌شدت پشیمان خواهید شد.نتیجه معامله: خسارت هنگفتی خواهید کرد و اعتبار شما نیز بر اثر آن زیر سوال می‌رود ترک شود. بخوانید, ...ادامه مطلب

تفسیر آیه 27 سوره نجم - إِنَّ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ لَيُسَمُّونَ الْمَلَائِكَةَ تَسْمِيَةَ الْأُنْثَى- نتیجه استخارهدر حقيقت، كسانى كه آخرت را باور ندارند، فرشتگان را در نامگذارى به صورت مؤنّث نام مى‌نهند.قرآن همچنان موضوع آیات قبل را در زمینه نفی عقائد مشرکان تعقیب کرده، نخست می‌فرماید: «کسانی که به آخرت ایمان ندارند فرشتگان را دختر (خدا) نامگذاری می‌کنند» (إِنَّ الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ لَیُسَمُّونَ الْمَلائِکَةَ تَسْمِیَةَ الْأُنْثی).آری! این سخن زشت و شرم‌آور تنها از کسانی سر می‌زند که به حساب و جزای اعمال معتقد نیستند که اگر عقیده داشتند این چنین جسورانه سخن نمی‌گفتند، سخنی که کمترین دلیلی بر آن ندارند، بلکه دلائل عقلی نشان می‌دهد نه خداوند فرزندی دارد نه فرشتگان دخترند.نتیجه استخاره: هرگز انجام ندهنتیجه کلی: بسیار بد است درست برعکس آن چیزی که فکر می‌کنید، نتیجه می‌دهد، حتما ترک شود.نتیجه ازدواج: بسیار بد است زندگی سراسر نزاع و درگیری خواهید داشت حتما ترک شود که پشیمانی شدید دارد.نتیجه معامله: ضرر هنگفتی خواهید کرد و اعتبار شما زیر سوال می‌رود حتما ترک شود. بخوانید, ...ادامه مطلب

تفسیر آیه 158 سوره آل عمران - وَلَئِنْ مُتُّمْ أَوْ قُتِلْتُمْ لَإِلَى اللَّهِ تُحْشَرُونَ - نتیجه استخارهو اگر [در راه جهاد] بميريد يا كشته شويد، قطعاً به سوى خدا گردآورده خواهيد شد.سوم: از همه گذشته مرگ به معنی فنا و نابودی نیست که این قدر از آن وحشت دارید بلکه دریچه‌ای است به سوی زندگانی دیگری در سطحی بسیار وسیعتر و آمیخته با ابدیت «و اگر بمیرید و یا کشته شوید به سوی خدا باز می‌گردید» (وَ لَئِنْ مُتُّمْ أَوْ قُتِلْتُمْ لَإِلَی اللَّهِ تُحْشَرُونَ).نتیجه استخاره: اختیار با توستنتیجه کلی: میانه است خوب فکر کن با افراد خبره مشورت کن انجام ندهی بهتر است.نتیجه ازدواج: صبر کنید زیاد عجله نکنید مورد بهتری هم نصیبتان می‌شود مشورت کن انجام ندهی بهتر است.نتیجه معامله: با افراد خبره مشورت کن آن‌چنان هم تعریفی ندارد. بخوانید, ...ادامه مطلب

تفسیر آیه 25 سوره حدید : لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَأَنْزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَيْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ- نتیجه استخارهبه راستى [ما] پيامبران خود را با دلايل آشكار روانه كرديم و با آنها كتاب و ترازو را فرود آورديم تا مردم به انصاف برخيزند، و آهن را كه در آن براى مردم خطرى سخت و سودهايى است، پديد آورديم، تا خدا معلوم بدارد چه كسى در نهان، او و پيامبرانش را يارى مى‌كند. آرى، خدا نيرومند شكست ناپذير است.هدف اصلی بعث انبیاء! از آنجا که سبقت به سوی رحمت و مغفرت و بهشت پروردگار که در آیات قبل به آن اشاره شده بود نیاز به رهبری «رهبران الهی» دارد در این آیه که از پرمحتواترین آیات قرآن است به این معنی اشاره کرده، و هدف ارسال انبیاء و برنامه آنها را دقیقا بیان می‌کند، می‌فرماید: «ما رسولان خود را با دلائل روشن فرستادیم» (لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَیِّناتِ).«و با آنها کتاب (آسمانی) و میزان (شناسایی حق از باطل و قوانین عادلانه) نازل کردیم» (وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْکِتابَ وَ الْمِیزانَ).«تا مردم قیام به عدالت کنند» (لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ).به این ترتیب پیامبران با سه وسیله مجهز بودند: دلائل روشن، کتب آسمانی، و معیار سنجش حق از باطل و خوب از بد، و مانعی ندارد که فی المثل قرآن مجید هم «بینه» (معجزه) باشد، و هم کتاب آسمانی، و هم بیان کننده احکام و قوانین، یعنی سه بعد در یک محتوا.و به هر حال هدف از اعزام این مردان بزرگ با این تجهیزات کامل همان اجرای «قسط و عدل» است و این یکی از, ...ادامه مطلب

تفسیر آیه 30 سوره انبیاء أَوَلَمْ يَرَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ كَانَتَا رَتْقًا فَفَتَقْنَاهُمَا وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَاءِ كُلَّ شَيْءٍ حَيٍّ أَفَلَا يُؤْمِنُونَآيا كسانى كه كفر ورزيدند ندانستند كه آسمان ها و زمين هر دو به هم پيوسته بودند، و ما آن دو را از هم جدا ساختيم، و هر چيز زنده‌اى را از آب پديد آورديم؟ آيا [باز هم‌] ايمان نمى‌آورند؟معانی کلمات آیهرتقا: رتق؛ بستن و منظم كردن. «رتقه رتقا: سده و اغلقه». رتق در آيه مصدر به معنى مفعول است يعنى مرتوق و بسته و درهم فرو رفته و يک چيز و فشرده.فتقناها: فتق: شكافتن. جدا كردن دو چيز متصل. «فتق الشي‏ء»: شقه «فتقناهما»: باز كرديم و شكافتيم آن دو را.باز هم نشانه‌های خدا در جهان هستی: در اینجا یک سلسله از نشانه‌های خداوند در نظام عالم هستی و تدبیر منظم آن بیان گردیده، و تأکیدی است بر بحثهای گذشته، پیرامون دلایل توحید.نخست می‌گوید: «و آیا کافران ندیدند که آسمانها و زمین پیوسته بودند پس ما آنها را باز کردیم»؟! (أَوَ لَمْ یَرَ الَّذِینَ کَفَرُوا أَنَّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ کانَتا رَتْقاً فَفَتَقْناهُما).ممکن است منظور از به هم پیوستگی آسمان این باشد که در آغاز بارانی نمی‌بارید و منظور از به هم پیوستگی زمین این که در آن زمان گیاهی نمی‌رویید، اما خدا هر دو را گشود، از آسمان باران نازل کرد و از زمین انواع گیاهان را رویانید. «و هر چیز زنده‌ای را از آب قرار دادیم» (وَ جَعَلْنا مِنَ الْماءِ کُلَّ شَیْ‌ءٍ حَیٍّ).«آیا (با مشاهده این آیات و نشانه‌ها، باز هم) ایمان نمی‌آورند» (أَ فَلا یُؤْمِنُونَ).در مورد پیدایش همه موجودات زنده از آب دو تفسیر مشهور است:1- حیات همه موجودات زنده- اعم از گیاهان و حیوانات- به آب بستگی دا, ...ادامه مطلب

تفسیر آیه 1 سوره عبس (بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ عَبَسَ وَتَوَلَّى)+نتیجه استخارهچهره در هم كشيد و روى گردانيد،شأن نزول:ده آیه آغاز سوره اجمالا نشان می‌دهد که خداوند کسی را در آنها مورد عتاب قرار داده به خاطر این که فرد یا افراد غنی و ثروتمندی را بر نابینای حق طلبی مقدم داشته است، اما این شخص مورد عتاب کیست؟ در آن اختلاف نظر است.مشهور در میان مفسران عامه و خاصه این است که:عده‌ای از سران قریش مانند عتبة بن ربیعه، ابو جهل، عباس بن عبد المطلب، و جمعی دیگر، خدمت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله بودند و آن حضرت مشغول تبلیغ و دعوت آنها به سوی اسلام بود و امید داشت که این سخنان در دل آنها مؤثر شود. در این میان «عبد اللّه بن ام مکتوم» که مرد نابینا و ظاهرا فقیری بود وارد مجلس شد، و از پیغمبر صلّی اللّه علیه و آله تقاضا کرد آیاتی از قرآن را برای او بخواند و به او تعلیم دهد، و پیوسته سخن خود را تکرار می‌کرد و آرام نمی‌گرفت، زیرا دقیقا متوجه نبود که پیامبر صلّی اللّه علیه و آله با چه کسانی مشغول صحبت است.او آنقدر کلام پیغمبر صلّی اللّه علیه و آله را قطع کرد که حضرت ناراحت شد، و آثار ناخشنودی در چهره مبارکش نمایان گشت و در دل گفت: این سران عرب پیش خود می‌گویند: پیروان محمد نابینایان و بردگانند، و لذا از «عبد اللّه» رو برگرداند، و به سخنانش با آن گروه ادامه داد.در این هنگام این آیات نازل شد (و در این باره پیامبر صلّی اللّه علیه و آله را مورد عتاب قرار داد).رسول خدا بعد از این ماجرا «عبد اللّه» را پیوسته گرامی می‌داشت.البته در آیه چیزی که صریحا دلالت کند که منظور شخص پیامبر صلّی اللّه علیه و آله است وجود ندارد و به فرض که شأن نزول فوق واقعیت داشته باشد این مطلب در حد ترک اولائی بیش , ...ادامه مطلب

تفسیر آیه 42 سوره نساء (يَوْمَئِذٍ يَوَدُّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَعَصَوُا الرَّسُولَ لَوْ تُسَوَّى بِهِمُ الْأَرْضُ وَلَا يَكْتُمُونَ اللَّهَ حَدِيثًا)آن روز، كسانى كه كفر ورزيده‌اند، و از پيامبر [خدا] نافرمانى كرده‌اند، آرزو مى‌كنند كه اى كاش با خاك يكسان مى‌شدند. و از خدا هيچ سخنى را پوشيده نمى‌توانند داشت.برگزیده تفسیر نمونهدر‌ ‌این‌ ‌آیه‌ ‌به‌ نتیجه اعمال‌ ‌آنها‌ اشاره‌ کرده‌، می‌گوید: «‌در‌ ‌آن‌ روز ‌آنها‌ ‌که‌ کافر شدند، و ‌با‌ فرستاده پروردگار ‌به‌ مخالفت‌ برخاستند (دادگاه‌ عدل‌ ‌خدا‌ ‌را‌ می‌بینند و شهود و گواهان‌ ‌غیر‌ قابل‌ انکاری‌ ‌در‌ ‌این‌ دادگاه‌ مشاهده‌ می‌کنند، ‌آن‌ چنان‌ ‌از‌ کار ‌خود‌ پشیمان‌ می‌شوند ‌که‌) آرزو می‌کنند ای‌ کاش‌ خاک‌ بودند و ‌با‌ خاک های‌ زمین‌ یکسان‌ می‌شدند» (یومَئِذٍ یوَدُّ الَّذِین‌َ کفَرُوا وَ عَصَوُا الرَّسُول‌َ لَو تُسَوّی‌ بِهِم‌ُ الأَرض‌ُ). «و ‌در‌ ‌آن‌ روز (‌با‌ ‌آن‌ همه‌ گواهان‌) سخنی‌ ‌را‌ نمی‌توانند ‌از‌ ‌خدا‌ پنهان‌ کنند» (وَ لا یکتُمُون‌َ اللّه‌َ حَدِیثاً). زیرا ‌با‌ ‌آن‌ همه‌ شهود و گواهان‌ راهی‌ ‌برای‌ انکار نیست‌. بخوانید, ...ادامه مطلب

إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَإِذَا كَانُوا مَعَهُ عَلَىٰ أَمْرٍ جَامِعٍ لَمْ يَذْهَبُوا حَتَّى يَسْتَأْذِنُوهُ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَأْذِنُونَكَ أُولَئِكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ فَإِذَا اسْتَأْذَنُوكَ لِبَعْضِ شَأْنِهِمْ فَأْذَنْ لِمَنْ شِئْتَ مِنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمُ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌجز اين نيست كه مؤمنان كسانى‌اند كه به خدا و پيامبرش گرويده‌اند، و هنگامى كه با او بر سر كارى اجتماع كردند، تا از وى كسب اجازه نكنند نمى‌روند. در حقيقت، كسانى كه از تو كسب اجازه مى‌كنند؛ آنانند كه به خدا و پيامبرش ايمان دارند. پس چون براى برخى از كارهايشان از تو اجازه خواستند، به هر كس از آنان كه خواستى اجازه ده و برايشان آمرزش بخواه كه خدا آمرزنده مهربان است.شأن نزول:در بعضی از روایات می‌خوانیم که این آیه در مورد «حنظلة بن أبی عیاش» نازل شده است که در همان شب که فردای آن جنگ احد در گرفت می‌خواست عروسی کند، پیامبر صلّی اللّه علیه و آله با اصحاب و یاران مشغول به مشورت در باره جنگ بود، او نزد پیامبر صلّی اللّه علیه و آله آمد و عرضه داشت که اگر پیامبر صلّی اللّه علیه و آله به او اجازه دهد آن شب را نزد همسر خود بماند، پیامبر صلّی اللّه علیه و آله به او اجازه داد.صبحگاهان به قدری عجله برای شرکت در برنامه جهاد داشت که موفق به انجام غسل نشد، با همان حال وارد معرکه کارزار گردید، و سر انجام شربت شهادت نوشید.پیامبر صلّی اللّه علیه و آله در باره او فرمود: «فرشتگان را دیدم که حنظله را در میان زمین و آسمان غسل می‌دهند»! لذا بعد از آن حنظله به عنوان «غسیل الملائکه» نامیده شد.تفسیر:پیامبر را تنها نگذارید! در چند آیه قبل، سخن از ل, ...ادامه مطلب