1. Quran : قرآن2. Tafsir : تفسیر3. Exegesis : تفسیر4. Revelation : وحی5. Surah : سوره6. Verse : آیه7. Interpretation : تفسیر8. Recitation : تلاوت9. Memorization : حفظ10. Uthmani Script : نسخهٔ عثمانی11. Quranic Studies : مطالعات قرآنی12. Quranic Sciences : علوم قرآنی13. Rhetoric : بلاغت14. Linguistics : زبانشناسی15. Semantics : معناشناسی16. Morphology : صرف17. Syntax : نحو18. Quranic Inimitability : اعجاز قرآنی19. Preservation : حفظ20. Manuscripts : دستنوشتهها21. Variant Readings : قراءات22. Abrogation : ناسخ و منسوخ23. Contextual analysis : تحلیل زمینهای24. Historical Context : زمینه تاریخی25. Linguistic Context : زمینه زبانی26. Interpretive Methods : روشهای تفسیر27. Prophetic Tradition : سنت پیامبری28. Comparative Religion : مقایسهاین دربارهٔ ادیان29. Quranic Sciences Curriculum : برنامه درسی علوم قرآنی30. Hermeneutics : تفسیرشناسی31. Quranic Calligraphy : خوشنویسی قرآنی32. Quranic Manuscript Studies : مطالعات دستنویسهای قرآنی33. Quranic Linguistics : زبانشناسی قرآنی34. Quranic Hermeneutics : تفسیرشناسی قرآنی بخوانید, ...ادامه مطلب
نشست «توسعه و موانع فرهنگی آن از منظر قرآن کریم» امروز شنبه ۲۶ آذرماه از سوی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با سخنرانی حجتالاسلام والمسلمین کریم خانمحمدی، عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم برگزار شد.در ادامه گزیده سخنان وی را میخوانید؛ابتدا لازم است مفهوم توسعه جامعه در ادبیات علوم اجتماعی را تشریح کنم. در آیه ۹۶ سوره اعراف آمده است: «وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرىٰ آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَيْهِمْ بَرَكَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ وَلَٰكِنْ كَذَّبُوا فَأَخَذْنَاهُمْ بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ؛ و چنانچه مردم شهر و دیارها همه ایمان آورده و پرهیزکار میشدند همانا ما درهای برکاتی از آسمان و زمین را بر روی آنها میگشودیم و لیکن (چون آیات و پیغمبران ما را) تکذیب کردند ما هم آنان را سخت به کیفر کردار زشتشان رسانیدیم.». بر اساس این آیه اگر جامعهای تقوا پیشه کند برکات آسمان و زمین بر آنها نازل میشود. اگر مفهوم برکات را در تفاسیر بررسی کنیم به نشانههایی دست مییابیم که برکت، معادل توسعه همهجانبه یا پیشرفت است. بنده تفسیر المیزان اثر علامه طباطبایی، تفسیر نمونه از آیتالله مکارم شیرازی، تفسیر آیتالله صادقی تهرانی و سایر تفاسیر را که ملاحظه کردم ذیل مفهوم برکت، مواردی همانند فراوانی رزق، رشد اقتصادی، بهداشت محیط، امنیت، عدالت اجتماعی، بهداشت روانی و سایر مولفه ذکر شده است که نشان میدهد منظور از برکات فقط رشد اقتصادی نیست بلکه سایر مولفهها را هم در بر میگیرد.توسعه چگونه به وجود میآید؟از منظر قرآنی اگر بخواهیم به توسعه برسیم عامل اصلی، عامل فرهنگی است و مراد ما از عامل فرهنگی این است که ایمان و تقوا، انسانها را به توسعه میرسانند. شهید صدر در کتاب «سنتهای تاریخی در قر, ...ادامه مطلب
چند فعل مترادف ( هم معنی) در عربی♦️قامَ= نَهَضَ, ...ادامه مطلب
مقاله کاربرد اصل مثبت در علم اصول و فقه (علمی پژوهشی)کاربرد اصل مثبت در علم اصول و فقهدرجه علمی: نشریه علمیدرجه علمی در دستهبندی سابق وزارت علوم: علمی پژوهشینویسندگان: الهام معزی نجف آبادی سید ابوالقاسم نقیبیمنبع: فقه و اصول سال پنجاه و یکم زمستان 1398 شماره 119اصل مثبت در ادبیات اصولی به استصحابی اطلاق می شود که آثار شرعی بر مؤدای آن به واسطه لوازم عقلی و عادی و اتفاقی (مثبتات) مترتب شود. اصولیان متقدم بر شیخ انصاری، مثبتات استصحاب را حجت می دانستند؛ اما مشهور اصولیان متأخر از ایشان، قائل به عدم حجیت اصل مثبت شدند. مبتنیی بودن بی اعتباری برخی از مسائل اصولی بر عدم اعتبار اصل مثبت و تأثیر این مسائل در فتاوای فقها، نشان از کاربرد وسیع این مسأله دارد. عدم حجیت اصل تأخر حادث و استصحاب عدم ازلی، عدم جواز اموری همانند ترتیب آثار فرد بر استصحاب کلی، ترتیب آثار مقتضا بر استصحاب عدم مانع در قاعده مقتضی و مانع و إثبات موضوع حکم به شکل مقیَّد با استصحاب جزء موضوع، جملگی به عدم حجیت اصل مثبت مربوط است.دانلود بخوانید, ...ادامه مطلب
دکتر عباس اسماعیلی زاده - عضو هیئت علمی دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد1.تبیین ادله و مستندات «نظام واره معنایی» قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)نویسنده: حسین جدی حسن نقی زاده عباس اسماعیلی زادهمنبع: آموزه های قرآنی بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۳۵ 159 - 192۲. بازخوانی تفسیر راز افشا شده در آیه 3 تحریم با تأکید بر سیاق و روایات تفسیری اهل بیت (علیهم السلام)(مقاله علمی وزارت علوم)نویسنده: محمدرضا شاه سنایی عباس اسماعیلی زادهمنبع: سفینه سال هجدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۷۳ «ویژه پژوهش های قرآنی» ۱۶۸-۱۵۰۳. پیوند اسماء الهی در فواصل آیات، با مضامین و غرض سوره احزاب(مقاله پژوهشی حوزه)نویسنده: حجت الله حکم آبادی غلامرضا رییسیان عباس اسماعیلی زادهمنبع: پژوهش های قرآنی سال بیست و پنجم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۹۵) 127 - 149۴. بررسی فاعل بودن مضاف الیه در عبارت ﴿ذکر الله﴾ در آیه 28 سوره رعد و واکاوی نظرات مفسران و مترجمان پیرامون آن(مقاله علمی وزارت علوم)نویسنده: محمدرضا مزرعی فراهانی عباس اسماعیلی زاده مرتضی ایروانی نجفیمنبع: مطالعات ترجمه قرآن و حدیث دوره هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۴ 191-218۵. تحلیل حقیقت عرش و مراد از حاملان آن با تاکید بر آیه 71 سوره حاقه(مقاله علمی وزارت علوم)نویسنده: علی بیدسرخی عباس اسماعیلی زاده کاووس روحی برندق سهیلا پیروزفرمنبع: پژوهش های قرآنی سال بیست و چهارم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۹۱) 29 - 54۶. ابهام زدایی ازآیه 37 سوره احزاب باتکیه بر نقد سندی و محتوایی روایات(مقاله علمی وزارت علوم)نویسنده: حجت الله حکم آبادی غلامرضا رییسیان عباس اسماعیلی زادهمنبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال شانزدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۴۴)۷. واکاوی مراد از «الذکْر» در آیه , ...ادامه مطلب
علی لطیفی پژوهشگر علوم تربیتی و مدیر پژوهشکده تعلیم و تربیت اسلامی است. وی از اعضای پژوهشکده علوم رفتاری پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و فارغالتحصیل دوره دکتری فلسفه تعلیم و تربیت این پژوهشگاه است. لطیفی در حوزههایی نظیر مبانی فلسفی و تاریخ تحولات علوم تربیتی، روششناسی پژوهش تربیتی، مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، چالشهای تربیتی و آموزشی اقلیتهای مسلمان مطالعات و ... پژوهشهایی داشته است. تحصیلاتعلی لطیفی طلبه درس خارج فقه و اصول و فلسفه اسلامی در حوزه علمیه قم و و فارغالتحصیل دوره دکتری فلسفه تعلیم و تربیت پژوهشگاه حوزه و دانشگاه می باشد.سوابق و مسئولیت ها* عضو شورای پژوهشی پژوهشکده تعلیم و تربیت اسلامی* پژوهشگر گروه علوم تربیتی پژوهشکده علوم رفتاری پژوهشگاه حوزه و دانشگاه* مؤسس و مدیر پژوهشکده تعلیم و تربیت اسلامیکتاب* مبانی فلسفی علم تربیت اسلامی، این کتاب نخستین جلد از یک مجموعه دو جلدی است که توسط «پژوهشگاه حوزه و دانشگاه» در اسفند 1396 به چاپ رسیده است. کتاب به دنبال بازتعریف و بازسازی روایتی از چیستی علم تربیت اسلامی است که بر دیدگاهها و ظرفیتهای فلسفه اسلامی متکی است. این کتاب به ارائه نظاممند از مهمترین مبادی و مقدمات فلسفی مورد نیاز جهت بازتعریف چیستی دانش تربیت اسلامی میپردازد. به گفته نویسنده کتاب «مبانی فلسفی علم تربیت اسلامی»، این کتاب حاصل بررسی و بازخوانی گسترده آثار حکمت اسلامی است. در برشی از این کتاب میخوانیم: پرسش بنیادینی که کتاب «مبانی فلسفی علم تربیت اسلامی» به دنبال پاسخ به آن است، این است که علم (یا علوم) تربیت اسلامی چه علمی است و چگونه میتوان بدان دست یافت؟ به نظر میرسد دست کم از دو منظر میتوان به این پرسش نگریست: منظر فرهنگی ـ اجتماعی و منظر م, ...ادامه مطلب
نشست علمی سیری در عاشورا نگاری از آغاز تا امروز دکتر سعید طاووسی مسرور عضوت هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی, ...ادامه مطلب
نشست علمی زیارت در الهیات تطبیقی (دکتر محمد لگنهاوزن) + نوشته شده در دوشنبه بیست و چهارم مرداد ۱۴۰۱ ساعت ۱:۴۷ ب.ظ توسط دکتر سید مهدی مصطفوی | بخوانید, ...ادامه مطلب
استقرا، از اصطلاحات منطقی بوده و به استدلال از طریق بررسی امور جزئی برای دست یابی به نتیجه کلّی است.بخش عمده مباحث منطق را حجت و استدلال به لحاظ صورت و هیات تشکیل میدهد. منطقدانان سه نوع حجت را برشمردهاند که همگی از ارزش علمی یکسانی برخوردار نیستند، برخی همانند قیاس در کانون توجه منطقدانان قرار دارد و برخی دیگر چنین نیست. استقراء از جمله حجتهایی است که نسبت به قیاس از درجه اعتبار کمتری برخوردار است، ولی با تکیه بر قیاس، ارزش و اعتبار پیدا میکند.استقرا از اقسام سه گانه حجت و استدلال و به معنای سیر حرکت ذهن از جزئی به کلی است. به بیان دیگر، دلیلی است که ذهن جزئیاتی را تحصیل میکند و از میان آنها یک حکم عامی را استنباط میکند. مانند این که از بررسی نوع غذا خوردن حیوانات مختلف، حکم شود هر حیوانی در وقت جویدن غذا فک پایین خود را حرکت میدهد.[۱][۲]برخلاف قیاس که در آن یک حکم کلی از پیش صادر میشود و بر مصادیق خود تطبیق میکند، در استقرا اینگونه است که از جزئی به کلی سیر میشود.توضیح آن که تمام زندگی عرفی ما بر اساس آمار و حساب احتمالات تنظیم میشود. کارخانهای که لامپ تولید میکند، برای اینکه متوسط عمر آن را به دستآورد راهی جز این ندارد که تعدادی از آنها را به عنوان نمونه مورد مطالعه قرار دهد و پس از مدتی این نتیجه برای تولید کننده حاصل شود که این نوع مهتابی میتواند فلان مقدار عمر بکند، حکم کلی صادر میکند که مهتابیهای تولید شده توسط این کارخانه تا فلان مدت ضمانت میشود. صدور این حکم کلی بر اساس تفحص در جزئیاتی بوده که مورد آزمایش قرار گرفته است، اگر تولید کننده بخواهد تمام مهتابیها را آزمایش کند دیگر به مرحله تولید نمیتواند گام نهد. در ابعاد مختلف زندگی عرفی و علوم, ...ادامه مطلب
علم اصول از قواعدی بحث می کند که از نتیجه ی آنها دراستنباط حکم شرعی کمک می گیریم. این قواعد را در سه بخش اصول باید از آن بحث کرد، یکی بخش مباحث الفاظ می باشد ودیگری مباحث ملازمات عقلیه وبخش دیگر مباحث اصول عملیه می باشد.در مباحث الفاظ بحث از این است که «الفاظ ظهور درچه معنایی دارند»؟ و «منشأ ظهور آنها چیست»؟ درفصل مطلق و مقید نیز علاوه بر اینکه از مصادیق مطلق ــ الفاظی که ظهور در اطلاق دارندــ سخن به میان می آید ،از «منشأ این ظهور» نیزبحث می شود. در مورد منشأ ظهور الفاظ در اطلاق، برخی قائلند که به وضع است (به مشهور قدمای قبل از سلطان العلماء نسبت داده شده)؛ یعنی اطلاق و شیوع الفاظ مطلق از خود لفظ فهمیده می شود و برخی آن را ناشی از مقدمات حکمت می دانند که اولین فردی که به این قول قائل شده سلطان العلماء می باشد و بعد ازایشان نیز همه ی علما این را پذیرفته اند.ثمره این دو قول دراین است که باتوجه به قول اول استعمال لفظ درمقید مجاز می باشد ولی در قول دیگر حقیقت می باشد .و همچنین اگر شک کردیم که از لفظ مطلق، اطلاق اراده شده یا مقید، اگر قائل به وضع باشیم با قائده عرفی «ما یقوله یریده» اطلاق را اثبات می کنیم ولی اگر قول دوم را بپذیریم برای اثبات اطلاق از قائده «ما لا یقوله لا یریده» نیز کمک گرفته می شود، که این قاعده را از طریق مقدمات حکمت ثابت می کنیم.گروهی که قائل به وضع اند ماهیت الفاظ مطلق را نسبت به شیوع به شرط شیء می دانند ولی بین قائلین به مقدمات حکمت اختلاف است. برخی موضوع له آنها را ماهیت مهمله می دانند که محقق خویی در محاضرات به آن قائل شده اند. برخی دیگر موضوع له را ماهیت لابشرط مقسمی می دانند که منسوب به سلطان العلماء است. بعضی ماهیت مهمل, ...ادامه مطلب
آموزش خواندن نماز شب اول قبر (نماز لیله الدفن)نماز شب اول قبر چگونه خوانده می شود؟هنگامی که فردی از دنیا می رود خواندن نماز شب اول قبر یا لیلة الدفن در شبی که میّت به خاک سپرده شده است توصیه فراوانی شده است. زیرا آثار و برکات فراوان نماز وحشت هم برای نمازگزار و هم میّت دارد.نماز شب اول قبر نام های دیگری نیز دارد که برخی از آن ها عبارتند از: نماز هدیه(صلاه الهدیه)، نماز شب دفن(نماز لیله الدفن) و نماز وحشت(صلاه الوحشت).نماز شب اول قبر چگونه خوانده می شود؟به این سبب نماز وحشت نامیده شده که فردی که از دنیا رفته هنوز با عالم قبر انس ندارد و در خود احساس ترس و وحشت دارد و این نماز با فضل الهی وحشت را از او دور میکند. پس در واقع نماز رفع وحشت است نه نماز وحشت.در خصوص زمان خواندن نماز شب اول قبر بیان شده است که هر زمانی از شب اول قبر میّت می توان خواند، اما بهتر است هنگامی که فرد برای ادای نماز مغرب و عشا اقدام می کند باید پس از نماز عشا، نماز شب اول قبر را برای میّت بخواند. شاید برای برخی از مسلمانان این سوال مطرح شود که اگر دفن کردن میّت به دلایل مختلفی در زمان لازم اتفاق نیفتد و به تأخیر بیفتد چه زمانی باید این نماز را به جای آورد، باید گفت که نمازگزار باید خواندن نماز شب اول قبر را تا هنگام دفن میّت به تأخیر بیندازد و در زمان مقرر بخواند.کیفیت نماز شب اول قبرسه روش برای خواندن نماز شب اول قبر:روش اول برای خواندن نماز شب اول قبربرای خواندن نماز شب اول قبر باید پس از تکبیره الاحرام در رکعت اول، سوره فاتحه الکتاب(حمد) و سپس آیت الکرسی را خواند.برخی از علما گفته اند که آیت الکرسی را باید تا «هو العلی العظیم» خواند زیرا آن ها کافی دانسته اند و پس از آن نیازی به خواندن سوره, ...ادامه مطلب
رزومه علمی پژوهشی دکتر علیرضا آزاد۱. کیفیت انتقال استعاره های آیات حجاب در ترجمه های فارسی بر اساس الگوی ترجمه نیومارک(مقاله علمی وزارت علوم)نویسنده: علیرضا آزاد، سمیه جعفری ملک آبادیمنبع: مطالعات ترجمه قرآن و حدیث دوره ۸ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۶ ۲۸۷-۲۵۶۲. آمیزه های استعاری و استعاره های زنجیری(مقاله پژوهشی حوزه)نویسنده: سکینه نویدی باغی، علی ایزانلو، علیرضا قائمی نیا، علیرضا آزادمنبع: ذهن زمستان ۱۴۰۰ شماره ۸۸ 95 - 124۳. تحلیل گفتمان موضوعی نهج البلاغه در باب معرفت شناسی عدالت(مقاله علمی وزارت علوم)نویسنده: ابوالفضل مزینانی، علی علیزاده، علیرضا آزادمنبع: زبان شناسی و گویش های خراسان سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲۳ 203 - 225۴. عوامل گسترش هژمونی شیعه در عصر صفویه(مقاله پژوهشی حوزه)نویسنده: طاهره رحیم پور ازغدی علیرضا آزادمنبع: تاریخ اسلام سال بیستم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۷۸) 225 - 258۵. دین در هرمنوتیک فلسفی(مقاله علمی وزارت علوم)نویسنده: علیرضا آزادمنبع: الهیات تطبیقی سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۲ 121 - 132۶. تحلیل گفتمان موضوعی: تلفیقی از رویکرد گفتمانی تاریخی و تفسیر موضوعی قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)نویسنده: ابوالفضل مزینانی علی علیزاده علیرضا آزادمنبع: جستارهای زبانی دوره نهم مرداد و شهریور ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۴۵) 1-33۷. بررسی روابط معنایی واژگانی واژه های بسیط معاصر عربی در فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)نویسنده: علی جوشنی علی ایزانلو علیرضا آزادمنبع: مطالعات تطبیقی فارسی و عربی سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۵ 27-54۸. تفکر سیستمی حکمت متعالیه در شناخت محیط زیست (مطالعه ی موردی: زمین)(مقاله پژوهشی حوزه)نویسنده: علی مسروری علیرضا نجف زاده ترب, ...ادامه مطلب
اِبْنِ سيده، ابوالحسن علی بن اسماعيل (۳۹۸- ۴۵۸/ ۱۰۰۸-۱۰۶۶ م)، اديب، لغوی و نحوی عصر ملوك الطوايفی اندلس. نام پدر وی در برخی منابع (حميدی، ۲/ ۴۹۳؛ ياقوت، ۱۲/ ۲۳۱-۲۳۲) احمد و محمد نيز آمده است، اما هيچ كدام در ذكر سلسله نسب او از اين حد فراتر نرفتهاند و اين امر، با توجه به نام نيای وی «سيده»، چه بسا حاكی از تبار غير عربی او باشد (قس: مطلق، ۳۵۲)، به ويژه آنكه برخی (ذهبی، ۱۸/ ۱۴۵؛ ابن حجر، ۴/ ۲۰۶) او را شعوبی نيز دانستهاند. ابن سيده در مرسيه به دنيا آمد (ابن بشكوال، ۲/ ۴۱۷؛ سقا، ۵). او نيز همچون پدرش نابينا بود (ابن صاعد، ۷۷)، اما هوش و ذكاوتی بیمانند و حافظهای نيرومند داشت، چندانكه حيرت همگان، به ويژه استادانش را برانگيخته بود (نک : ابن بشكوال، ۲/ ۴۱۷- ۴۱۸؛ ذهبی، ۱۸/ ۱۴۴). به گفتۀ خود وی (نک : مطلق، ۳۵۹، ارجوزهای از وی؛ نيز بستانی، ۳/ ۲۱۴) از ۴ سالگی شروع به تحصيل علم كرد و در ۶ سالگی قرآن را از حفظ داشت. بسياری از كتب نحو و لغت ازجمله الغريب المصنف ابوعبيد قاسم بن سلاّم هروی (ه م) را نيز از بر میدانست (نک : همانجاها؛ ابنصاعد، همانجا). پدرش كه از لغتشناسان و نحويان معروف به شمار میرفت، از جملۀ نخستين استادان او بود (ابن خلكان، ۳/ ۳۳۰؛ ارسلان، ۳/ ۴۲۶). وی پس از پدر نزد ابوعمر طلمنكی و ابوالعلاء صاعد بغدادی و ديگران به فراگيری نحو، لغت، فقه و حديث پرداخت (ابن بشكوال، ۲/ ۴۱۷؛ ابن صاعد، ابن خلكان، همانجاها). ابن سيده پس از تكميل تحصيلات خود به دانيه رفت. علت مهاجرت او به درستی روشن نيست، اما احتمالاً تحولات سياسی و ناامنيهای حاصل از آن از عوامل اين مهاجرت بوده است. در آن زمان شرق اندلس در دست موالی عامريان بود و مجاهد عامری (حک ۴۰۸-۴۳۶ ق/ ۱۰۱۷-۱۰۴۴ م) كه مردی فا, ...ادامه مطلب