ادغام کبیر و ادغام صغیر

ادغام ، در صورت متحرک بودن هر دو حرف را ادغام کبیر گویند.

تعریف

«ادغام کبیر» در مقابل « ادغام صغیر » و در جایی است که مدغم و مدغم فیه هردو متحرک باشند. برای تحقق شرایط ادغام، مدغم را ساکن، و مدغم فیه را در آن ادغام می‌کنیم؛ مانند: تامروننی --> تامرونی. چون در این نوع ادغام - برخلاف ادغام صغیر- بیشتر از یک عمل (ساکن شدن مدغم) صورت می‌گیرد، آن را «ادغام کبیر» گویند.

انواع ادغام کبیر

ادغام کبیر دو گونه است:

۱. مدغم و مدغم فیه متماثل و در یک کلمه‌اند. در این صورت، ادغام لازم است؛ مانند:مدد --> مد. این مورد در رسم الخط نیز به صورت ادغام نوشته می‌شود.
۲. مدغم و مدغم فیه در دو کلمه واقع شده‌اند؛ مانند:«سیقول لک» و «یعلم ما». در این مورد، ترک ادغام بهتر دانسته شده است.
سیوطی در بیان سبب نام گذاری این قسم ادغام به ادغام کبیر وجوهی ذکر کرده است، مثل: کثرت وقوع آن؛ نقش آن در ساکن کردن حرف متحرک قبل از ادغام؛ صعوبت این نوع ادغام. [۱] [۲] [۳]

پانویس

۱.  سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۳۲۳.
۲.  جمزوری، سلیمان، معالم التجوید الجدید، ص۵۶.
۳.  نصر، عطیه قابل، غایة المرید فی علم التجوید، ص۵۸.

منبع
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «ادغام کبیر».

موضوعات مرتبط: علوم قرآن و حدیث ، علوم قرآن
برچسب‌ها: ادغام کبیر , ادغام صغیر , علوم قرآن و حدیث , علوم قرآنی , علوم قرآن دکتر مصطفوی | Dr. Mostafavi...