سید محمد حسینی هَمِدانی (تفسیر انوار درخشان)

سید محمد حسینی هَمِدانی، فقیه و مفسر امامی که در سال ۱۳۲۲ قمری در نجف به دنیا آمد و به همدان مهاجرت کرد. او در درس عالمانی مانند میرزای نائینی، محمدحسین غروی اصفهانی، و سید حسین بادکوبه‌ای حضور یافت و آثاری در تفسیر و فقه و کلام تالیف کرد که مهمترین آنها، انوار درخشان در تفسیر قرآن است. این اثر به زبان فارسی است و در هجده مجلد به چاپ رسیده است. وی داماد میرزای نائینی بود.

تولد و نسب
سید محمد حسینی همدانی در ۱۳۲۲ق در نجف به دنیا آمد.[۱] پدرش سید علی بن سید کاظم همدانی معروف به میرسید علی عرب، از شاگردان آخوند خراسانی، میرزا حسین خلیلی تهرانی، سید محمدکاظم یزدی و ملا حسینقلی همدانی و از نوادگان محقق اَعْرَجی، علامه سید محسن حسینی کاظمی بود[۲]. وی در کتاب انوار درخشان[۳] از خود با نام سید محمد حسینی نجفی عربزاده یاد کرده است.

مهاجرت به همدان
سید محمد در ۱۳۳۰ق به همراه پدرش به همدان رفت و به تحصیل علوم دینی نزد وی پرداخت.[۴]

بازگشت به نجف
در ۱۳۴۳ق به نجف بازگشت و نزد علمای بنام آن شهر، مرحله سطوح را تکمیل کرد و پس از آن، در ۱۳۴۵ در آخرین دوره درس اصول محمدحسین نائینی حاضر شد و مورد توجه وی قرار گرفت[۵]؛ تا آنجا که میرزای نائینی او را به دامادی خود برگزید.[۶]

اساتید
سید محمد هادی میلانی
آقا عماد رشتی
میرزای نائینی در اصول
محمد حسین غروی اصفهانی در فقه، اصول، کلام و فلسفه
سید حسین بادکوبه‌ای در فقه، اصول، کلام و فلسفه
سید عبدالغفار مازندرانی (عالِم اخلاقی نجف) در اخلاق

تبلیغ، تالیف و تدریس
سید محمد پس از تکمیل مدارج علمی نزد استادانی چون آقا ضیاء عراقی و شیخ محمدکاظم شیرازی، در ۱۳۲۷ش به همدان بازگشت و به تألیف و تدریس و امامت نماز جماعت پرداخت و پس از درگذشت پدرش، در مسجد کولانج همدان به وعظ و ارشاد پرداخت.[۷]

درگذشت
حسینی در ۱۵ جمادی‌الاول ۱۴۱۷ق/ ۸ مهر ۱۳۷۵ش در همدان وفات یافت. پیکرش، پس از تشییع، به مشهد انتقال داده شد و در دارالزهد حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده شد.[۸]

آثار
برخی از آثار منتشر شده
انوار درخشان در تفسیر قرآن، مهمترین اثر وی و تفسیر فارسی همه قرآن است. این تفسیر در هجده مجلد در ۱۳۸۰ش، به اهتمام محمدباقر بهبودی در تهران انتشار یافت. از ویژگی‌های تفسیر انوار درخشان، استناد و توجه فراوان مؤلف به اخبار و روایات تفسیری اهل بیت(ع) است.[۹] با این حال، وی به نقل اخبار و روایات اهل بیت(ع) بسنده نکرده و پس از پاره‌ای توضیحات لغوی و نحوی و بیان برخی لطایف و اشارات، به تفسیر و تحلیل آیه پرداخته است. گاهی با عبارت‌هایی پیچیده و سنگین و با استفاده از اصطلاحات و تعبیرهای اهل معنا و معرفت، آیات را تفسیر کرده است،[۱۰] همین ویژگی موجب شده که بهره‌گیری از این تفسیر به گروهی خاص اختصاص یابد.[۱۱] وی همچنین به روش تفسیر قرآن به قرآن توجه داشته است.[۱۲]
پرتوی درخشان از اصول کافی، در شش جلد، شرح کتاب التوحید کافی.
معاد جسمانی و روحانی
مسیحا مژده مهدی موعود[۱۳]

آثار منتشر نشده
تقریرات درس اصول میرزای نائینی (از مباحث الفاظ تا تعادل و تراجیح)
تقریرات درس فقه محقق اصفهانی (بحث مکاسب)
تقریرات درس اصول محقق اصفهانی
رساله‌های متعدد در فلسفه، کلام و شرح احادیث اخلاقی.[۱۴]

موضوعات مرتبط: علوم قرآن و حدیث ، تفسیر
برچسب‌ها: سید محمد حسینی هَمِدانی , حسینی هَمِدانی , انوار درخشان , تفسیر انوار درخشان , تفسیر دکتر مصطفوی | Dr. Mostafavi...