منابع آزمون بسندگی زبان عربی دانشگاه تهران (اشتمال)

مقدمه:
کاربردهای زبان در روزگار معاصر چنان گسترده و متنوع است که برای بهرهگیری از ظرفیتهای آن، نهادها، مؤسسات و مراکز علمی ـ آموزشی
گوناگونی در سراسر جهان برپا شده است. نقش چندگانۀ زبان درحوزههای آموزشی، پژوهشی، علمی و هنری و حتی در عرصههای حرفهای و شغلی، دو
ضرورت را بههمراه آورده است: یکی تدوین شیوههایی منسجم برای آموزش علمی زبان، و دیگری تعیین ملاکها و معیارهایی بهمنظور ارزیابی دانش
زبانی و تواناییهای بهکارگیری آن.
برای تعیین ملاکهای ارزیابی مهارتهای زبانی و نیز در روند طراحی آزمونهای سنجش دانش زبانی نهتنها باید میان زبانآموزان سطوح مختلف تمایز
قائل شد، بلکه باید به هدف آموزش و آزمون هم توجه کرد؛ از جمله اینکه فرایند آموزش بیشتر متوجه کدامیک از چهار مهارت زبانی بوده است،
زبانآموزان در پی فراگیری زبان عمومی بودهاند، یا تخصصی، و دانش زبانی آنها قرار است در چه سطحی و برای چه منظوری بهکار گرفته شود.
از دهههای گذشته، این تجربه در اغلب زبانهای پرگویشور جهان، همچون چینی، انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی، ایتالیایی و روسی، در قالب آزمونهای
بسندگی و براساس معیارهای عمومی یا ویژة هر زبان به اجرا درآمده است. هرچند میان زبانهای مختلف گاهی تفاوتهای ساختاری و ردهشناختی
مشاهده میشود، اما با در نظر گرفتن بنیادهای مشترک زبانی که مهمترینشان مهارتهای چهارگانه است، میتوان به الگوی مشترکی در طراحی و
اجرای آزمون بسندگی دست یافت.
آموزش زبان عربی در ایران با توجه به اهمیت علمی و فرهنگی و آیینی این زبان پیشینهای بلند دارد. بااینهمه، این نقش و جایگاه فرازبانی عربی سبب
شده بود که به کاربرد ارتباطی آن کمتر توجه شود و ، در فرایند آموزش عربی از این جنبۀ مهم ـ یعنی نقش زبان بهمثابۀ رسانه ـ کموبیش غفلت شده
بود. خوشبختانه، امروز در فراگیری زبان عربی بر کاربرد ارتباطی این زبان، مثل همۀ زبانهای دیگر، تأکید میشود و تلاش میشود که زبانآموزان همۀ
مهارتهای زبانی را کسب کنند. بدینترتیب، زبان عربی در ایران با توجه به پنج محور آموزش داده میشود:
ـ زبان عربی بهمنزلۀ زبان فرهنگ دینی؛
ـ زبان عربی در مقام زبان علم در گذشته و زبان میراث ناملموس ایران در حوزههای مختلف دانش، از جمله ریاضیات، نجوم، طب و مانند آنها؛
ـ زبان عربی بهمثابۀ عنصر برجسته در ادبیات فارسی و در آمیختگی با آن؛
ـ زبان عربی در نقش ابزار ارتباطی برای تعامل با جامعۀ چندصد میلیونی عربزبان در زمینههای سیاسی، مذهبی، اجتماعی، تجاری، و فرهنگی؛
براین اساس، از یکسو آموزش علمی و عالمانۀ زبان عربی در دورهها و مقاطع مختلف تحصیلی و حتی در دورههای آزاد ضروری مینماید، و از سوی
دیگر شایسته است که سازوکاری برای ارزیابی دانش زبانی زبانآموزان فراهم شود.
1 ـ نام آزمون
براساس شیوة متداول در آزمونهای بینالمللی زبان، سرواژة «اشتمال» برای این آزمون برگزیده شده که برگرفته از عنوان کامل «الاختبار الشامل
لتقویم المهارات اللغویۀ» است. معادل فارسی این عنوان «آزمون فراگیر ارزیابی مهارتهای زبان عربی» است.
2 ـ اهداف آزمون
1ـ1ـ هدف اصلی این آزمون سنجش دانش و کنش زبانی کسانی است که به فراگیری زبان عربی پرداختهاند. بااینهمه، در این آزمون بر کنش زبانی که
همان جنبۀ کاربردی زبان است، تأکید بیشتری میشود.
2ـ1ـ اهداف فرعی این آزمون به شرح زیرند:
ـ ایجاد نظام ارزشیابی یکپارچه در عرصۀ آموزش زبان عربی.
٣
ـ استفاده از نتایج آزمون در دورههای دانشگاهی مرتبط، مانند دورههای تحصیلات تکمیلی (جایگزین آزمونهای دیگر زبانهای خارجی مثل تافل برای
دانشجویان دکتری).
ـ صدور گواهینامۀ حرفهای بر اساس نتایج کسبشده بهمنظور استفاده در عرصههای شغلی.
ـ برآوردن نیاز سازمانها، نهادها و مراکز مرتبط برای ارزیابی دانش زبان عربی نیروهای انسانی خود.
3 ـ اعتبار
دانشجویان، دانشآموختگان و دیگر آزموندهندگان برای موارد مختلفی همچون شرکت در آزمون جامع دکتری، اخذ پذیرش از برخی از دانشگاههای
کشورهای عربی، فعالیت در مشاغلی که زبان عربی از پیشنیازهای آن است، و مانند آنها، ممکن است به مدرک معتبری نیاز داشته باشند که
توانمندیشان را در این زبان تأیید کند. بدینترتیب، دانشگاه تهران بهعنوان نخستین برگزارکنندة آزمون اشتمال، برای شرکتکنندگان گواهینامه
وکارنامهای تحلیلی از امتیازهای کسبشده صادر میکند. افزونبراین، کسانی که حداقل نمرة لازم را در این آزمون کسب کنند، میتوانند برای شرکت
در آزمون جامع رشتههای مرتبط، مدرک اشتمال را جایگزین تافل انگلیسی کنند.
سازمان سنجش با به رسمیت شناختن این آزمون و تطبیق معیارهای مورد نظر از جهت ساختار و اعتبار، گواهینامۀ قبولی در اشتمال را مورد تأیید
میداند. این سازمان نتیجۀ آزمون را بهعنوان مستند علمی (برای برخی از رشتههای تحصیلات تکمیلی در همۀ مراکز آموزش عالی) و نیز بهمنزلۀ
مدرک حرفه ای (برای استفادههای شغلی) معرفی خواهد کرد.
4 ـ سطح آزمون
در عرصۀ آموزش زبان دو سطح متفاوت عمومی و تخصصی برای برآوردن اهداف خاص تعریف می شود. در بخش نخست، بر اساس الگوهای رایج
بینالمللی و بهویژه برپایۀ الگوی اروپایی که برای 20 زبان زندة جهان از جمله زبان عربی تعیین شده است، زبان عمومی یا پایه در سه مرحله و شش
سطح تعریف میشود. عنوانهای مقدماتی، میانی و پیشرفته برای این بخش انتخاب شده است.
اغلب آزمونهای سنجش زبان هدف خود را پایان دورة عمومی یا پایه و سنجش تواناییهای سطح پیشرفته قرار میدهند. در این سطح شرکتکننده
باید توانمندیهای زبانی مختلفی ـ نزدیک به گویشور بومی ـ داشته باشد که عبارتاند از: دامنۀ کافی از واژگان، اصطلاحات، تعابیر، دستور زبان،
مهارتهای چهارگانۀ شنیدن و فهم شنیداری، سخن گفتن، خواندن و فهم خوانشی و نگارش (انشاء).
آزمون اشتمال که در بالاترین سطح زبان عمومی عربی تعریف شده است، آزمون زبان تخصصی یا زبان برای اهداف خاص بهشمار نمیرود.
5 ـ ساختار آزمون
آزمون بهشکل چهارگزینه ای و با محوریت پرسشهای کاربردی و مفهومی طراحی و تنظیم شده است.
آزمون اشتمال شامل شش بخش زیر است:
الف ـ واژگان
ب ـ دستور زبان
ج ـ شنیدن و فهم شنیداری
دـ خواندن و فهم متن
٤
ه ـ نگارش (انشاء)
و ـ ترجمه
6 ـ امتیازدهی
امتیاز کل آزمون 500 است که بهصورت برابر میان پرسشها توزیع شده است. شرکتکنندگان برای قبولی در این آزمون باید حداقل 300 امتیاز
بهدست آورند و امتیاز کسبشده در هر بخش در کارنامۀ داوطلبان بازتاب خواهد یافت.

موضوعات مرتبط: علوم قرآن و حدیث ، وبلاگ علوم قرآن و حدیث ، آزمون دکتری علوم قرآن و حدیث ، منابع آزمون دکتری علوم قرآن و حدیث ، زبان عربی (مبادی العربیه 4)
برچسب‌ها: منابع , آزمون بسندگی زبان عربی , دانشگاه تهران , اشتمال , علوم قرآن و حدیث دکتر مصطفوی | Dr. Mostafavi...