تعریف قرائت شاذ

تعاریف قرائت شاذ

قرائت شاذ، یکی از قرائت‌های غیرصحیح است و برای آن تعریف‌هایی ارائه شده است که به بعضی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

← تعریف اول

قرائت شاذ، قرائتی است که سند آن صحیح نیست؛ مانند قرائت ابن سمیقع در (فالیوم ننجیک ببدنک لتکون لمن خلفک آیة) [۱] که «ننجیک» را «ننحیک» با «ح» بی نقطه و لام «خلفک» را به فتح قرائت می‌کرد؛ در حالی که حفص، آن را به روش متداول می‌خواند.

← تعریف دوم

هرگاه در یکی از ارکان سه گانه قرائت ( صحت سند، توافق با رسم الخط، عدم مخالف با قواعد زبان عرب) خللی پدید آید، به آن، قرائت ضعیف، شاذ یا باطل می‌گویند؛ خواه از قاریان هفت گانه باشد یا از غیر آنان. بنابراین تعریف، قرائت شاذ معادل قرائت غیرصحیح است.

← تعریف سوم

منظور از قرائت شاذ، تفسیر قرائت مشهور و تبیین معانی آن است؛ مثل قرائت عایشه و حفصه «صلاة العصر» به جای «صلاة الوسطی». [۲]

تعریف دیگر

برخی دیگر قرائت قرای سبعه را «متواتر» و سه قرائت دیگر را «آحاد» و باقیمانده را «شاذ» دانسته‌اند.

حکم

عده زیادی از محققان قرائت شاذ در نماز را جایز ندانسته‌اند.
نخستین کسی که قرائت شاذ را استقصا کرد و از قرائت صحیح جدا ساخت، ابوالفضل محمد بن جعفر خزاعی بود که در اواخر سده دوم می‌زیست.
از قرائت شاذ، به قرائت ضعیف و متروک نیز تعبیر شده است. [۳] [۴] [۵] [۶] [۷] [۸] [۹] [۱۰] [۱۱] [۱۲] [۱۳] [۱۴]

پانویس

۱. یونس/سوره۱۰، آیه۹۲.
۲. بقره/سوره۲، آیه۲۳۸.
۳. ابن جزری، محمد بن محمد، ۷۵۱ - ۸۳۳ق، النشرفی القراءات العشر، ج۱، ص۹.
۴. زرکشی، محمد بن بهادر، ۷۴۵ - ۷۹۴ق، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، ج۱، ص(۳۳۱-۳۳۲).
۵. جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، ج۲، ص(۶۳-۶۵).
۶. دمیاطی، احمد بن محمد، - ۱۱۱۷ق، اتحاف فضلاءالبشربالقراءات الاربعة عشر، ص۷۱.
۷. زرقانی، محمد عبد العظیم، ۱۹۴۸- م، مناهل العرفان فی علوم القرآن، ج۱، ص۴۲۹.
۸. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۲۶۵.
۹. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۲۵۸.
۱۰. معرفت، محمد هادی، ۱۳۰۹ -۱۳۸۵، التمهید فی علوم القرآن، ج۲، ص۱۱۳.
۱۱. عمر، احمد مختار، معجم القراءات القرآنیة، ج۱، ص۹۹.
۱۲. صالح، صبحی، ۱۹۲۶ -، مباحث فی علوم القرآن، ص۲۵۷.
۱۳. ابو زرعه، عبد الرحمان بن محمد، - ۴۱۰ق، حجة القراءات، ص۱۴.
۱۴. ابو شامه، عبد الرحمان بن اسماعیل، ۵۹۵ - ۶۶۵ق، المرشدالوجیزالی علوم تتعلق بالکتاب العزیز، ص۱۷۲.

منبع

فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «قرائت شاذ».

موضوعات مرتبط: علوم قرآن و حدیث ، علوم قرآن ، وبلاگ علوم قرآن و حدیث ، آشنایی با مفاهیم کلی علوم قرآنی
برچسب‌ها: قرائت شاذ , ارکان سه گانه , دمیاطی , ابن جزری , زرکشی دکتر مصطفوی | Dr. Mostafavi...