ادوات حصر و استثنا در زبان عربی (مبادی العربیه 4)

ادوات حصر و استثنا در زبان عربی (مبادی العربیه 4)

توضیح مفهومی

ادوات حصر و استثنا: الفاظ دلالت کننده بر محصور کردن یک چیز به چیز دیگر

حصر به معنای محصور کردن است. در زبان عربی، اسباب و الفاظی برای افاده معنای حصر وجود دارد که به آنها ادوات حصر گفته می‌شود، از قبیل: ' انّما و الاّ '؛ برای مثال، إنما در ' انّما الاعمال بالنیّات ' افاده حصر می‌نماید.

از آن جا که ادوات حصر متفاوت بوده و هر کدام احکام مخصوص به خود دارد و در همه حالات، مفید حصر نمی‌باشد، اصولیون هر یک را جداگانه مطرح نموده‌اند.

استثنا به معنای خارج کردن چیزی از حکم مذکور در کلام می‌باشد، به گونه‌ای که اگر این اخراج نبود، حکم مذکور شامل آن چیز می‌شد. به اسباب و الفاظی که از آنها برای افاده استثنا استفاده می‌شود ادوات استثنا می‌گویند، مانند: حاشا، خَلا، ما خَلا، اِلاّ، ما لم یکن، لایکون، عَدا، ما عَدا، سوی، ما سوی، غیر، و لیس.

عمده از میان این الفاظ، لفظ « اِلاّ » است که در همه ابواب استثنا می‌آید.

منابع
اصول الفقه جلد 1 : صفحه 127
کفایة الاصول : صفحه 249
الاصول جلد 5 : صفحه 11
تهذیب الاصول جلد 1 : صفحه 117
محاضرات فی اصول الفقه جلد 5 : صفحه 140
کتاب التعریفات : صفحه 10
موسوعة مصطلحات اصول الفقه عند المسلمین جلد 1 : صفحه (101-104)
فرهنگ نامه اصول فقه

موضوعات مرتبط: علوم قرآن و حدیث ، وبلاگ علوم قرآن و حدیث ، زبان عربی (مبادی العربیه 4)
برچسب‌ها: ادوات حصر , ادات استثنا , زبان عربی , مبادی العربیه 4 , آموزش نحو عربی دکتر مصطفوی | Dr. Mostafavi...