دکتر مصطفوی | Dr. Mostafavi

اصل مثبت (اصول فقه)+استصحاب عدم نسخ+مثال - مشهور بین متأخرین این است که مثبتات اصول عملیه بر خلاف امارات حجت نیست.مراد از مثبتات اصول عملیه آثار شرعیه است که بر خود مجرای اصل مترتب نیست بلکه بر لوازم عقلیه مجرای اصل، مترتب می شود؛ مثل ریش درآوردن زید، موضوع صدقه باشد که استصحاب بقاء حیات زید برای اثبات وجوب صدقه مثبِت است؛ چون وجوب صدقه اثر حیات زید نیست بلکه اثر ریش در آوردن است که لازم عقلی یا عادی حیات زید است و مجرای اصل، حیات زید است، اما اثر شرعی بر لازم عقلی یا عادی حیات مترتب شده است. در این فرض گفته می شود که استصحاب حیات این اثر را اثبات نخواهد کرد و اصل مثبت خواهد بود.اما اگر خود استصحاب دارای یک اثر باشد نه مستصحب، با جریان اصل اثر مترتب خواهد شد؛ مرحوم صاحب کفایه در مورد اصل برائت فرموده است: «کل شیء لک حلال حتی تعرف انه حرام» اصل برائت در شبهات تحریمیه را اثبات می کند و به ضمیمه عدم فصل گفته می شود که اصل برائت در شبهات وجوبیه هم جعل شده است. برخی اشکال کرده اند که این تمسک به لوازم اصل است که ایشان در پاسخ فرموده اند: در این فرض تمسک به اصل ممنوع نیست؛ چون لازم خود حکم ظاهری به برائت در شبهات تحریمیه حکم ظاهری برائت در شبهات وجوبیه خواهد بود؛ چون عدم فصل حکم می کند بین دو حکم ظاهری تلازم است و لذا حکم ظاهری برائت در شبهات تحریمیه، مفاد اماره و حدیث «کل شی لک حلال» است و صحیحه «کل شیء لک حلال» اماره بر برائت در شبهات تحرمیه است و لازم برائت در شبهات تحریمیه، برائت در شبهات وجوبیه است.اما اینکه گفته شده است لوازم اصل حجت نیست؛ یعنی اثر شرعی مترتب بر لوازم عقلی و عادی مجرای اصل ثابت نخواهد شد. مثال فقهی آن این است که اگر در وجود مانع در اعضاء وضوء شک وجود داش, ...ادامه مطلب

درس خارج اصول استاد محمدتقی شهيدی (استصحاب عدم نسخ شرایع سابقه)استصحاب عدم نسخ به دو قسم تقسیم شده است که جریان استصحاب عدم نسخ در مورد احکام شریعت اسلامیه مورد بررسی قرار گرفت. قسم دیگر استصحاب عدم نسخ، جریان آن در احکام شرایع سابقه می باشد.استصحاب عدم نسخ شرایع سابقهبحث در مورد استصحاب عدم نسخ در احکام شرایع سابقه قرار می گیرد.نسبت به برخی از احکام شرایع سابقه احتمال بقاء در شریعت اسلام وجود دارد و دلیل لفظی هم بر بقاء آنها وجود ندارد لذا برای حکم به بقاء، نیاز به جریان استصحاب خواهد بود.برای احکام از شریعت سابقه که احتمال بقاء آن داده می شود مثال هایی مطرح شده است که عبارتند از:1- اگر شخصی که دارای یک چشم است، یک چشم شخص دیگر را که دارای دو چشم بوده است کور کند، در این فرض اگر شخص مجنی علیه بخواهد جانی را قصاص کند، جانی نابینا مطلق خواهد شد که در مورد وجود چنین حقی برای مجنی علیه گفته شده است که دلیل روشنی وجود ندارد و لذا به اطلاق آیه «وَ كَتَبْنَا عَلَيْهِمْ فِيهَا أَنَّ النَّفْسَ بِالنَّفْسِ وَ الْعَيْنَ بِالْعَيْن...»[1] تمسک خواهد شد که مربوط به شرایع سابقه است؛ چون در خود آیه به صراحت بیان کرده است که «وَ كَتَبْنَا عَلَيْهِمْ فِيهَا» که در صورت پذیرش استصحاب عدم نسخ شرایع سابقه همین حکم استصحاب خواهد شد و لذا حکم می شود، مجنی علیه حق دارد جانی را قصاص کند ولو اینکه قصاص منجر به کور شدن مطلق او شود.2- جُعاله بر جُعل مجهول المقدار، مشکوک الصّحه است که در مورد آن دلیل لفظی وجود ندارد، در حالی که در آیه قرآن در نقل داستان حضرت یوسف (ع) آمده است: «لِمَنْ جَاءَ بِهِ حِمْلُ بَعِيرٍ وَ أَنَا بِهِ زَعِيمٌ»[2] که برای کسی که جام پادشاه را پیدا کند بار شتر به عنوان جعل مطرح شده, ...ادامه مطلب

مقاله علمی پژوهشی: بررسی انتقادی دیدگاه اخباریه در باب عدم حجیت ظواهر قرآن کریم نویسندگان محسن حسن وندی 1 سهراب مروتی 2 1 دانشجوی دکتری دانشگاه ایلام 2 استاد تمام - دانشگاه ایلام چکیده اخباریون در فهم و استنباط احکام و مسائل‌شرعی از قرآن‌کریم، نه تنها برای ظواهر آن اعتباری قائل نیستند، بلکه معتقدند که عقولِ‌بشری غیرِمعصوم، صلاحیت و استعداد فهم‌ظواهرآیات را ندارند. این مسأله باعث طرح بحث‌های متعدد از سوی موافقان و مخالفان آن شده است؛ اینکه خاستگاه‌دیدگاه, ...ادامه مطلب

اصل عدم نقل در تفسیر قرآن (بحث معنای لغات)اصالت عدم نقل، نفی احتمال نقل لفظ از یک معنا به معنای دیگر است.اصل عدم نقل، از اصول لفظی است. از این اصل تعبیرهای دیگری هم شده است، از جمله: اصالت ثبات در لغت، اصالت عدم هجر و اصالت عدم وقوع., ...ادامه مطلب

شبهه: ماده‌گرایان که در گذشته به آنها «دهریون» و اکنون به آنها «ماتریالیست‌ها» گفته می‌شود، در واقع همان گرویدگان به «علوم تجربی» هستند که در عرصه‌ی نظری (تئوری) مدعی‌اند: هیچ چیزی را که قابل تجربه‌ی , ...ادامه مطلب