دکتر مصطفوی | Dr. Mostafavi

مبحث دلالات از جمله مباحث الفاظ است؛ زیرا در حوزه ی الفاظ سه اتفاق رخ می دهد:اتفاق اول: وضع است، وضع همان ایجاد ارتباط بین لفظ و معنا است زیرا بین لفظ و معنا فی نفسه رابطه ای وجود ندارد و باید واضعی بین آنها این ارتباط را برقرار کند.اتفاق دوم: استعمال است، یعنی پس از آنکه واضع این ارتباط را برقرار کرد (و لفظ را برای اشاره ی به معنا قرار داد)، شخصی باید این لفظ را در آن معنا استعمال کند.البته اینکه وضع را مقدم بر استعمال قرار دادیم به صورت غالب است و الا گاهی می شود که استعمال غیر مسبوق به وضع داریم مانند موارد وضع به استعمال. و لذا این ترتب بین این دو عقلی نیست بلکه عادی و غالبی است.اتفاق سوم: دلالت'>دلالت'>دلالت، به معنای انتقال ذهن از شیئی به شیء دیگر. دلالت بعد از آن است که واضع، لفظی را برای معنایی وضع می کند و بعد از آن شخصی آن لفظ را استعمال می کند و بعد با شنیدن آن ذهن شنونده به شیئی منتقل می شود.اقسام دلالت:دلالت عقلیه: مواردی است که بین دو شیء ملازمه عقلی وجود دارد مانند اثر و مؤثر، علت و معلول. از علت له معلول منتقل می شویم. این دلالت اختصاص به غیر لفظ دارد و همیشه در این دلالت ذهن ما از معنایی به معنای دیگر منتقل می شود. مثلا با دیدن دود، ذهن ما به وجود آتش منتقل می شود.البته هر گاه لفظ دود نیز شنیده شود ذهن ما به وجود آتش منتقل می شود اما در اینجا در واقع دو دال و دو مدلول وجود دارد، دلالت اول بین لفظ دود و معنای دود است که یک دلالت وضعیه است و دلالت دوم بین معنای دود و وجود آتش است که یک دلالت عقلیه است.دلالت طبعیه: مواردی که طبعا بین دو چیز تلازم وجود دارد اما اینگونه نیست که این تلازم عقلی و لا ینفک باشد. مثلا از شنیدن آخ به وجود درد در گوینده، پی می بریم البته ممکن است بدون, ...ادامه مطلب

رابطه دلالت تصدیقی ثانیه با مراد جدی (درس اصول استاد حمید درایتی)رابطه دلالت تصدیقی ثانیه با مراد جدی:دلالت تصدیقی ثانیه با مراد جدی متفاوت است و این فارق را می توان در اوامر امتحانیه دید، زیرا در این موارد توهم اراده جدی هست (که این دلالت تصدیقی ثانیه است) اما مولا مراد جدی ندارد.نظر مرحوم خویی در دلالت تصوری:سابق بر این سخن در این بود که آیا دلالت وضعیه تصوریه است یا تصدیقیه؟ از کلام مرحوم خویی بیان شد که بنابر تعهد، دلالت تصدیقی است و دیگران هم پذیرفتند.شهید صدر و دیگران در این خصوص قائل به این شدند که:بنابر مسلک اعتبار، دلالت وضعیه، دلالت تصوریه است و امکان ندارد که این دلالت، تصدیقیه باشد. اما مرحوم خویی فرمودند: بنابر مسلک اعتبار هم باید دلالت تصدیقیه باشد.دلیل ایشان بر این مطلب این است که: حکمت وضع الفاظ، سهولت و امکان تفهیم و تفهم است، بدین معنا که واضع، الفاظ را به این هدف برای معانی قرار داده است که وقتی می خواهیم معانی و مقاصدی را به دیگران بفهمانیم از این الفاظ استفاده می کنیم. لذا، وضع لفظ بر معنا در فرض تفهیم و تفهم معنا دارد و آن جایی که قرار نیست معنایی را به دیگری بفهمانیم، حکمت وضع وجود ندارد.در نتیجه: دلالت لفظ بر معنا محدود است به مواردی که شما اراده تفهیم و تفهم را دارید، چون همیشه عمل شما تابع غرض شماست.خلاصه استدلال مرحوم خویی بر این مطلب:مقدمه 1: حکمت وضع، تفهیم است.مقدمه 2: هیچ وقت عملی اوسع از غرض او نیست زیرا لغو است.نتیجه: اگر حکمت و غرض برای تفهیم است پس دلالت هم در صورت اراده ی تفهیم است.تفاوت این تقریب با مسلک تعهد این است که: در مسلک تعهد می گفتند در خود وضع همین اراده تفهیم وجود دارد و وضع همان تعهد است ولی این جا اراده ی تفهیم حکمت وضع است و , ...ادامه مطلب

مرحوم مظفر برای دلالت التزامی دو شرط ذکر کرده است:۱ ـ تلازم بین لفظ و معنا، باید تلازم ذهنی باشد و تلازم خارجی بدون رسوخ در ذهن کفایت نمی‌کند؛۲ ـ تلازم به صورت لزوم بیّن بالمعنی الاخص باشد؛ یعنی به محض تصور لفظ، معنا نیز بدون نیاز به قرار دادن واسطه دیگری به ذهن آید. (مظفر، محمدرضا، المنطق، ص103) بخوانید, ...ادامه مطلب

یکی از رایج‌ترین خاطراتی که بزرگسالان در ذهن خود دارند، استفاده از نوعی علائم رمزی است که در دوران نوجوانی اختراع کرده‌اند؛ این علائم گاهی برای پنهان کردن اسرار کودکانه استفاده می‌شوند و گاهی نیز به ع, ...ادامه مطلب

سکوت غیر دلالت کننده بر تقرير سکوت غیر دلالت کننده بر تقرير در مواردی نیز سکوت، دال بر رضایت نبوده و مجوز عمل انجام یافته محسوب نمی شود؛ از جمله جایی که سکوت همراه با اظهار علایم نارضایتی مانند رنجش و ناراحتی و خشم و کراهت بوده و با به دلایل دیگری سکوت صورت گرفته باشد., ...ادامه مطلب

تعریف دلالت در علم اصول+مثالویژگی موجب انتقال ذهن از یک مفهوم به مفهوم دیگر است., ...ادامه مطلب

‌دلالت اشاره به معنی لوازمِ غیرمقصودِ کلام متکلّم است [۱] و به آن اشاره نص، دلالت التزام عقلی، دلالت ایماء و دلالت معنوی نیز گفته می‌شود., ...ادامه مطلب

دلالت اقتضا به معنی دلالت سیاقی غیر مقصود متکلم است.تعریفدلالت اقتضا از اقسام دلالت سیاقی و دلالتی است که در هنگام استعمال ، مقصود مستقیم گوینده نیست، ولی صدق یا صحت کلام از نظر عقل، شرع، لغت و یا عرف و عادت متوقف بر آن است، مانند آن که صحت و یا صدق کلام، مستلزم تقدیر گرفتن کلمه یا عبارتی باشد؛, ...ادامه مطلب