دکتر مصطفوی | Dr. Mostafavi

تفسير القرآن الكريم (سید عبدالله شبر قرن13ق)تفسير القرآن الكريم (شبّر)، اثر سيد عبدالله شبّر (1242ق)، با تحقيق دكتر حامد حفى داود، يكى از تفسيرهاى ارزشمند معروف و مختصر قرآن، به زبان عربى مى‌باشد كه به نام مؤلف آن، معروف شده است.كتاب با مقدمه محقق آغاز و مباحث، دربردارنده تفسير تمام سور قرآن كريم بوده كه به ترتيب از سوره «حمد» آغاز و تا سوره «ناس» ادامه يافته است.گزارش محتوادر مقدمه محقق، ضمن ارائه زندگى‌نامه مرحوم شبر، به مطالب زير پرداخته شده است: اعجاز قرآن از جهات مختلف، جمع قرآن در مصحف واحد، قرائات مختلف، تفسير قرآن [۱]از جمله ويژگى‌هاى بارز اين تفسير، بحث‌هاى ادبى آن مى‌باشد. نكات ادبى قابل اشاره در اين تفسير گران‌بها، عبارتند از:لغت:الف) «أ لم تر إلى الملأ...»(بقره / 246)؛ نویسنده، كلمه «الملأ» را به «جماعة الأشراف (اشرافيان)» معنى كرده است.ب) «إن شرّ الدواب...»(انفال / 55)؛ وى در ذيل كلمه «الدواب» چنين نگاشته است: «ما دبّ على الأرض»؛ يعنى آنچه (هر جاندارى) كه بر روى زمين بجنبد و حركت كند.ج) «و ما ذلك على الله بعزيز»(ابراهیم / 20، فاطر / 17)؛ نيز كلمه «عزيز» را در اين آيه، به معناى «صعب» (سخت و دشوار) گرفته است [۲]صرف:الف) «و المطلقات يتربصن بأنفسهنّ ثلاثة قروء»(بقره / 228)؛ كلمه «قروء» بر اساس مفاد آيه كه بيانگر طهر و پاکى (از عادات ماهانه) است، مى‌بايست «أقراء» باشد؛ زيرا آيه مبيّن جمع قله مى‌باشد كه در زبان عربى، بر سه تا ده اطلاق شده است. وزن‌هاى اين جمع، چهار وزن است كه هيچ‌كدام بر وزن «فعول» نيست. مرحوم شبر در توجيه صرفى اين كلمه گفته است: «آوردن كلمه «قروء» كه بيانگر كثرت است و حال‌آنكه جمع در آيه، جمع قلت مى‌باشد و صيغه‌اش مى‌بايست «أقراء» (بر وزن أفعال) مى‌بو, ...ادامه مطلب

تمایز تفسیر بنت الشّاطی با سایر تفاسیر (التفسير البياني للقران الكريم)پیروی از روش امین خولی، بنت الشّاطی را یکی از چهار یا پنج قرآن پژوهِ مبرِّز در مکتب ادبی در تفسیر گردانده است، اما او با دیگر شاگردان امین خولی چون شُکری محمد عَیّاد و محمد احمد خَلَف اللّه که همین روش را در مباحث مختلف تفسیر قرآن به کار گرفته اند تفاوت‌هایی دارد. بنت الشّاطی در نوشته‌های تفسیری خود محتوای هر آیه را به گونه موضوعی و با دقت در همه آیات مشابه آن و نیز با توجه به سبک‌های ادبی، در قرآن بررسی می‌کند، ترتیب نزول آیات مشابه را در نظر می‌گیرد، به جستجوی قرائن و شواهدِ همراهِ آیات می‌پردازد، به تأویل‌های خلاف ظاهر و اسرائیلیّات توجه نمی‌کند، اکتشافات علمی و اقوالِ نحویان، بلاغیان و مفسّران را بر الفاظ و آیات قرآن تحمیل نمی‌کند و می‌کوشد که معنای اصلی هر واژه را با نظرداشتِ دیگر کاربردهای قرآنی بیابد و تنها یک معنا، و نه وجوه و احتمالات متعدّد، در تفسیر آیات عرضه کند وی با تکیه بر این روش، چند سوره از جزء آخر قرآن را در التفسیر البیانی للقرآن الکریم، که در دو مجلد در سال‌های ۱۳۴۱ـ۱۳۴۷ ش/ ۱۹۶۲ـ ۱۹۶۸ به چاپ رسیده است، تفسیر می‌کند، اما در برخی از دیگر کتاب‌هایش از این روش کمتر بهره می‌گیرد.لیست سوره های تفسیر شده در التفسیر البیانی للقرآن الکریم بخوانید, ...ادامه مطلب

معرفی تفسیر أبو السعود (إرشاد العقل السليم إلى مزايا القرآن الكريم)تفسیر ابی السعود کتابی است به زبان فارسی که مشتمل بر تأویل ابعاد مختلف آیات قرآن می‌‏باشد. این کتاب اثر محمد بن محمد بن مصطفی عمادی معروف به ابو السعود است و انتشارات دار إحیاء التراث العربی انتشار آن را به عهده داشته‌ است.[۱]دربارهٔ کتاب"ارشاد العقل السلیم إلی مزایا الکتاب الکریم» مشهور به "تفسیر أبی السعود" به زبان عربی، از قاضی ابی سعود محمد بن محمد بن مصطفی عمادی حنفی اشعری مذهب است که در سال ۸۹۳ (یا ۸۹۸ق) در روستایی در قسطنطنیه به دنیا آمد و نزد پدرش به تحصیل پرداخت و پس از فراغت از تحصیلات عالیه به مقام قضاء نائل آمد. او عمری را به تدریس و تعلیم و تألیف پرداخت. سرانجام در سال ۹۸۲ق در قسطنطنیه چشم از جهان فرو بست. "تفسیر ابی السعود" بعد از "الکشاف زمخشری" و "انوار التنزیل" بیضاوی، مشهورترین تفسیر قرآن از جهت ادبی و بلاغی و استواری در نثر به شمار می‌رود.منابع اساسی این تفسیر "الکشاف" و "انوار التنزیل" است. او قطعاً به "تفسیر طبری" و "صحاح سته" در ذکر احادیث تفسیری نیز توجه داشته و از آنها استفاده نموده است. "پرهیز شدید از نقل روایات اسرائیلیات"، "گزیده‌گویی" و "دقت در نکات ادبی و بلاغی"، "قلّت لفظ و کثرت معنی" و گاستواری در نثر" از مهمترین ویژگی‌های این تفسیر پر ارج است.اسلوب نگارش صحیح و بدون زوائد، این اثر را متمایز و برجسته نموده است. او در ضمن مقدمه‌ای بسیار ادیبانه و عالمانه، قلم شیوای موزون و مسجع خود را به نمایش گذاشته و هدف خود را از نگارش تفسیر با اسلوبی دقیق بیان داشته است. ابی‌السعود در بیان مفردات قرآن و اشتقاق لغات و مفاهیم آنها مخصوصاً در علوم بلاغی تخصص و تبحر ویژه‌ای دارد و در مسائل نح, ...ادامه مطلب

تحميل التفسير البياني للقرآن الكريم بنت الشاطئ الكتاب: التفسير البياني للقرآن الكريمالمؤلف: عائشة محمد علي عبد الرحمن المعروفة ببنت الشاطئ (المتوفى: 1419هـ)دار النشر: دار المعارف - القاهرة,التفسير,البياني ...ادامه مطلب